Śmierć osoby bliskiej w wypadku komunikacyjnym rodzi wiele następstw dla pozostałych przy życiu osób najbliższych.

W praktyce uzyskanie tego rodzaju odszkodowania jest jednym z najtrudniejszych, ponieważ ból i poczucie krzywdy oraz strata bliskiej osoby są z natury rzeczy nie do ocenienia. A jednak na potrzeby odszkodowania podejmujemy się nadania tragedii ludzkiej wymiaru finansowego.

Zgodnie z artykułem 446 § 1 k.c. jeżeli w skutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty pogrzebu temu, kto je poniósł. Istotne jest tutaj aby pamiętać, że zasiłek pogrzebowy przyznany przez ZUS/KRUS nie może zostać przez ubezpieczyciela OC potrącony z kwoty należnego odszkodowania.

Jeśli w przeszłości zdarzyła się taka sytuacja, to nawet w chwili obecnej mamy prawo zwrócić się do ubezpieczyciela o wypłatę potrąconej kwoty, o ile roszczenia nie uległy przedawnieniu.

W przypadku kosztów pogrzebu i pochówku prawo do odszkodowania ma ta osoba, która faktycznie koszty poniosła, niezależnie od tego czy należała do kręgu osób bliskich.

Koszty pogrzebu obejmują wydatki na:

• Przewiezienie zwłok
• Zakup miejsca na cmentarzu
• Postawienie odpowiedniego pomnika z uwzględnieniem możliwości finansowych osób bliskich i odpowiadającego zwyczajom lokalnej społeczności
• Nekrologi i inne zawiadomienia
• Trumnę/urnę
• Wieńce i wiązanki
• Posługę religijną
• Ubranie zmarłego i najbliższej rodziny
• Poczęstunek po pogrzebie (konselacja)

Zgodnie z artykułem 446 § 2, jeśli na zmarłym ciążyły obowiązki alimentacyjne, wówczas osoby poszkodowane mogą żądać od ubezpieczyciela renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego (uwzględnia się tutaj rentę rodzinną otrzymywaną z ZUS).

Takiej samej renty można żądać, jeśli zmarły stale i dobrowolnie dostarczał środków utrzymania osobie poszkodowanej (bliskiej).

Przyznanie renty nie może być uzależnione od tego czy zmarły faktycznie ten obowiązek wykonywał. Liczy się istnienie obowiązku alimentacyjnego. Istotą tego przepisu jest wyrównanie szkody majątkowej (finansowej) w sytuacji, gdy śmierć poszkodowanego powoduje zmniejszenie się dochodu przeznaczonego na pokrycie potrzeb pozostałych członków rodziny.

O rentę mogą się ubiegać:

• pozostały przy życiu współmałżonek np. wdowa prowadząca gospodarstwo domowe i wychowująca dzieci
• dzieci - do czasu uzyskania przez nie zdolności do pracy niezależnie od tego czy drugi rodzic ma wystarczające środki na ich utrzymanie
• rodzice - jeśli zmarły w istotny sposób (finansowo lub też pracą osobistą) wspierał rodziców w zaspokajaniu ich potrzeb
• rodzeństwo - jeśli nie ma innych osób zobowiązanych do alimentacji w bliższej kolejności lub jeśli zmarły faktycznie finansowo je wspierał
• inne osoby - krewni, powinowaci, wychowańcy, osoby pozostające w konkubinacie

Renta może mieć charakter :

• obligatoryjny - jej wysokość uzależniona jest od potrzeb poszkodowanego i możliwości zarobkowych zmarłego lub
• fakultatywny- jej wysokość jest zależna od dobrowolnych i stałych świadczeń dostarczanych przez zmarłego

W przypadku zbiegu praw do tych świadczeń, poszkodowanemu przysługuje ta renta, która daje mu większą ochronę np. kiedy zmarły przekazywał na utrzymanie dziecka kwoty wyższe niż zasądzone alimenty. Wówczas renty można żądać w wysokości wyższej.

Dodatkowo można się ubiegać o stosowne odszkodowanie, które ma na celu wyrównanie szkód nie uwzględnianych przy wymiarze renty. Chodzi tutaj o szkody o charakterze majątkowym (czyli nie o ból i cierpienie psychiczne) o szerokim zakresie, które w odczuciu osób poszkodowanych prowadzą do pogorszenia sytuacji życiowej w wymiarze materialnym. Nie chodzi tu jednak o wyłącznie pogorszenie się aktualnej sytuacji materialnej (np. śmierć syna, na którego pomoc materialną - finansową i rzeczową - liczyli starzejący się rodzice), ale również o utratę polepszania warunków życia (np. bliscy mogli liczyć na to, że ich sytuacja życiowa ulegnie z dużym prawdopodobieństwem poprawie).

Ubieganie się o stosowne odszkodowanie wymaga analizy sytuacji życiowej rodziny zmarłego przed jego śmiercią oraz oceny, w jakim stopniu pogorszyła się ona po jego śmierci (np. zrozpaczona matka podupadła na zdrowiu psychicznym i fizycznym i przebywa pod stałą opieką terapeutów i lekarza rodzinnego).

Inne czynniki brane pod uwagę to osłabienie aktywności życiowej prowadzącej do zmniejszenia się zarobków, zwiększenie się wydatków np. leków, niezbędna pomoc w prowadzeniu gospodarstwa domowego na skutek śmierci niepracującej żony itp.

W 2008 roku w sposób jednoznaczny wprowadzono zapis o możliwości ubiegania się o zadośćuczynienie po śmierci osoby bliskiej. Pokrewieństwo nie jest tu jedynym kryterium, a decydująca jest faktyczna relacja pomiędzy zmarłym, a osobą żądającą zadośćuczynienia.

Do oceny wysokości roszczenia bierze się pod uwagę:

• natężenie cierpienia psychicznego rozumiane często jako PTSD (post traumatic stress disorder),
• zakres pomocy i opieki osoby bliskiej, która wraz ze śmiercią tej osoby została utracona
• uczucia osamotnienia i bezsilności wobec trudności życiowych
• stopień zażyłości i bliskości i wspólności
• oraz wiele innych czynników, których precyzyjne opisanie zależy od dogłębności analizy rzeczywistej relacji pomiędzy zmarłym a osobą uprawnioną

Ważne jest, aby pamiętać, iż zmiana doprecyzowana w 2008 roku, nie wyłącza możliwości dochodzenia odszkodowania z tytułu naruszenia dóbr osobistych w odniesieniu do wypadków sprzed wprowadzenia zmiany.

Dodatkowe ważne aspekty:

• jeśli wypadek komunikacyjny był jednocześnie wypadkiem w pracy, wówczas rodzinie należy się renta po zmarłym oraz jednorazowe odszkodowanie z ZUS/KRUS
• jeśli wypadkowi uległ ojciec nienarodzonego dziecka (tzw. szkoda prenatalna), z chwilą narodzenia dziecka można żądać naprawienia tych szkód, podobnie jeśli działanie sprawcy było skierowane przeciwko matce nierodzonego dziecka na skutek czego poniosła ona śmierć wówczas można żądać wraz z narodzinami naprawienia szkód majątkowych i niemajątkowych

Jeśli zmarły w jakiś sposób przyczynił się do swojej śmierci lub obrażeń ciała skutkujących śmiercią (np. jazda samochodem z pijanym kierowcom, śmiertelny uraz mózgu na skutek braku zapiętych pasów itp.) wówczas odszkodowanie zostanie pomniejszone i wypłacone o określony przez sąd stopień przyczynienia.

Na naszej liście publikacji związanych z prawami i odszkodowaniami znajdują się:

1. Odszkodowania dla motocyklistów - co i jak?
2. Jakie prawa mi przysługują w trakcie dochodzenia prowadzonego przez policję i prokuraturę?
3. Kiedy mogę wystąpić o odszkodowanie? Czy muszę czekać na zakończenie postępowania karnego?
4. Co mi się należy, gdy wypadek był nie z mojej winy?
5. Jakie mogę uzyskać odszkodowania, kiedy to ja jestem sprawcą wypadku?
6. Odszkodowanie za śmierć osoby bliskiej w wypadku.
7. Kłopoty z wyceną uszkodzonego motocykla.
8. Jakie odszkodowanie mi się należy, kiedy wypadek komunikacyjny zdarzył się w godzinach pracy?
9. Zadośćuczynienie za ból i doznaną krzywdę.
10. Na co zwracać uwagę przy zawieraniu umowy ubezpieczenia? Jak wybrać dobre ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków.
11. Czy potrzebny jest mi profesjonalny pełnomocnik w procesie uzyskiwania odszkodowania?
12. Przyczynienie się do wypadku – czym jest i jak działa?

Byłeś ofiarą wypadku? Wypełnij nasz formularz i sprawdź, jakie odszkodowanie Ci przysługuje oraz jak je uzyskać.