Ścigacz.pl

Spółka Birmingham Small Arms (BSA) powstała w 1861 roku w wyniku połączenia kilku zakładów zbrojeniowych. Pierwsze próby produkcji motocykli rozpoczęto tu w 1906 roku. Wytwarzanie motocykli dla wojskowych ruszyło w 1912 roku.

W przeddzień wybuchu II wojny światowej BSA była największym angielskim producentem motocykli, nic więc dziwnego, że automatycznie stała się też największym dostawcą jednośladów dla armii brytyjskiej. W latach 1939 - 1945 fabrykę BSA opuściło ponad 120 000 motocykle wojskowe, z czego większość (ok. 85%) stanowił model M20.

Motocykl BSA M20 stał się najpopularniejszym pojazdem w armii angielskiej. W wojsku używane były przeważnie solo, choć zaprzęgi z wózkiem bocznym też się zdarzały. Pojazdy te dostarczane były również do innych państw alianckich, w tym także do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

Pierwsze egzemplarze motocykli BSA M20 pojawiły się w armii brytyjskiej latem 1936 roku. Zostały poddane ciężkim próbom poligonowym, po których zasugerowano wytwórcy pewne zmiany. Poprawione egzemplarze wróciły do ponownych testów w 1937 roku. Po kolejnej serii morderczych prób angielscy specjaliści doszli do wniosku, że pojazd ten nadaje się do służby w wojsku.

Pierwsze zamówienie na partię 400 sztuk motocykli BSA M20, w wydaniu wojskowym, wpłynęło do zakładów w Birmingham latem 1938 roku. Wiosną 1939 roku przyszło kolejne, tym razem na 2000 egzemplarzy. Od września 1939 roku BSA rozpoczęła masową produkcję modelu M20 dla wojska.

Motocykl BSA M20 nie posiadał w swej konstrukcji żadnych nowinek technicznych lub nowoczesnych rozwiązań. Była to do bólu konserwatywna konstrukcyjnie maszyna - solidny i trwały pojazd w angielskim stylu. Podstawę podwozia stanowiła rurowa rama, przednie zawieszenie było trapezowe, a tylne sztywne. Niezbyt sprężony, jednocylindrowy, dolnozaworowy silnik o pojemności skokowej 496 cm³ osiągał trwałą moc maksymalną 13 KM przy 4000 obr./min.

Motocykle w PRL - rzecz o motoryzacji i nie tylko...

Przyjęło się powszechnie mianem "motocykle PRL" określać pojazdy produkcji krajowej: WFM, SHL, WSK, Junak. Jest to jednak wielkie uproszczenie, bo obok wspomnianych jednośladów na naszych drogach można było również spotkać kilkanaście marek motocykli importowanych: Jawa, MZ, CZ, IFA, IŻ, M-72, K-750, Panonia, Lambretta, Peugeot, a także: BMW, Triumph, Norton, BSA,AJS, Harley-Davidson i wiele innych.

O TYM WŁAŚNIE JEST TA KSIĄŻKA "MOTOCYKLE W PRL" »

W czasie wojennej produkcji, w latach 1939 - 1945, model M20 poddawany były ciągłym modyfikacją, dlatego egzemplarze z kolejnych lat mogą różnić się osprzętem i niektórymi parametrami. Najwięcej różnic można spotkać w egzemplarzach z lat 1939 - 1943. Później dążono do maksymalnego ujednolicenia produkcji.  

Polscy żołnierze licznie używali tych motocykli na frontach walk w Europie zachodniej. Wspominali je jako niezwykłe trwałe i niezawodne. Nie były zbyt mocne ani szybkie, ale zawsze odpalały i rzadko się psuły. W realiach walk frontowych pewność jaką dawała BSA M20 była bardzo ceniona. 

Motocykle BSA M20 można było również spotkać w armii polskiej w dwudziestoleciu międzywojennym. Były one przeważnie na etatach cywilnych lub stanowiły własność prywatną żołnierzy.

Po zakończeniu II wojny światowej pewna liczba motocykli BSA M20 trafiła do Polski różnymi drogami, czy to w ramach dostaw UNRRA, czy przywożone przez powracających do kraju żołnierzy.

Tomasz Szczerbicki
Dziennikarz i autor książek: tomasz-szczerbicki.pl