Inżynier Adam Glück (po wojnie Adam Głuchowski) był "ojcem" idei samochodu popularnego w Polsce a także konstruktorze co najmniej trzech prototypowych samochodów Iradam. Pisała o nich prasa w kilku krajach na świecie (m.in. Niemczech, Anglii, USA). O potrzebie i korzyściach płynących z powszechniej motoryzacji oraz o sposobach dojścia do tego pisał w prasie przez całe dwudziestolecie międzywojenne (pierwszy artykuł na ten temat napisał w 1920 roku).

Dziś za "ojca" powszechnej motoryzacji w Polsce uznajemy Edwarda Gierka, człowieka który zdecydował o zakupie licencji na produkcję Polskiego Fiata 126p, czyli popularnego Malucha. Szkoda, że Adam Glück, piewca tej idei sprzed 100 lat, został zapomniany. Miało być jednak motocyklowo… 

Po wojnie Adam Głuchowski zaprojektował też bardzo nowatorski motocykl. Jak każdy swój pojazd i ten nazwał go - Iradam. We wrześniu 1948 roku, w dzienniku "Życie Warszawy" (wówczas było to czasopismo ogólnopolskie), ukazała się informacja:

Motocykl "Iradam" lepszy od "SHL"

Znany konstruktor podwozi od motocykli SHL wykowywanych obecnie przez Hutę Ludwików - inż. A. Głuchowski dokonał ostatnio wiele dalszych ulepszeń w budowie motocykla. Zaprojektował on mianowicie nowy typ pojazdu motorowego, w którym zbiornik benzyny zastępuje ramę i część podwozia. Model ten odznacza się niezwykła lekkością.

Motocykl "Iradam" - bo tak nazywa się wynaleziony przez inż. Głuchowskiego pojazd - nie jest pierwszym powojennym wynalazkiem tego konstruktora. Na tegorocznych Targach Poznańskich demonstrowane były m.in. rowery męskie o całkowicie odmiennej niż dotychczas ramie. Rowerami pomysłu polskiego wynalazcy zainteresowali się żywo odbiorcy zagraniczni, między innymi Wielka Brytania zamówiła 12 tys. ulepszonych rowerów.    

Prasa jako to prasa lubi sensacje, nawet jeżeli są one nie do końca zgodne z prawdą. Tak też było z powyższą informacją, gdyż parę dni później w "Życiu Warszawy" ukazało się jej sprostowanie, nadesłane do redakcji przez inż. Głuchowskiego.

Odnoszę wrażenie, że w okresie szalejącej propagandy komunistycznej (był to rok 1948), inż. Głuchowski przestraszył się zbyt śmiałego tomu owej publikacji prasowej, która bądź co bądź dyskredytowała twór pracy polskiego robotnika - komunisty, czyli motocykl SHL. Być może dlatego postanowił sprawę ułagodzić:    

Oryginalny, ale nie lepszy

Inż. Głuchowskie, konstruktor polskiego motocykla "Iradam", nadsyła nam następujące wyjaśnienia:

"W numerze z dnia 11 bm. umieszczona była pod tytułem >Motocykl Iradam lepszy od SHL< notatka o motocyklu mojej nowej konstrukcji. Sam tytuł może wywołać słuszne zastrzeżenie: niewłaściwe jest twierdzenie, że moja nowa konstrukcja jest lepsza od SHL, które dały tyle dowodów swej użyteczności i wysokiej jakość. 

Moja nowa konstrukcja polega zasadniczo na zastosowaniu - bodajże po raz pierwszy w technice motocyklowej samo niosącego zbiornika paliwa zamiast ramy - na podobieństwo samonośnych nadwozi w samochodach, przy wahliwie umocowanym zespole napędowym. Rozwiązanie to umożliwia w sposób prosty resorowanie tylnego koła. Całość odznacza się tanią i nowoczesną budową. Nazwa Iradam nie dotyczy wyłącznie motocykla, a jest moim godłem konstrukcyjnym.

Rowery moje posiadają zamiast ramy rurowej kadłub tłoczony z blachy i były wystawiane na zeszłorocznych Targach Poznańskich. Mimo dużego zainteresowania i propozycji eksportowych dotąd nie są wytwarzane.

Byłbym wdzięczny szanownemu panu redaktorowi za umieszczenie powyższego wyjaśnienia.

Inż. Głuchowski.             

Prototypy. Samochody w PRL – rzecz o motoryzacji i nie tylko...

Jest to opowieść o prototypach samochodów osobowych, które powstały w Polsce w latach 1945 – 1990. Wiele z tych auto było napędzane silnikami motocyklowymi.

KSIĄŻKĘ "PROTOTYPY. SAMOCHODY W PRL" KUPISZ TUTAJ »

Prasa codzienna ma często tendencje pobieżnego traktowania tematów - sensacyjny tytuł, do tego kilka zdań i koniec. W przypadku motocykla Iradam szerszy opis tego pojazdu znalazł się w miesięczniku "Motoryzacja" z sierpnia 1948 roku. Nawiasem mówiąc, notka w "Życiu Warszawy" była pochodną tego artykułu.

Konstrukcja inż. Głuchowskiego przewidywana była dla motocykli z silnikami o pojemności skokowej 100 - 250 cm³. W założeniach była bardzo nowatorska, a zarazem prosta. Zespół napędowy miał być podparty i prowadzony przez podwójny resor piórowy, na którego górnym końcu spoczywało siodło. Z przodu silnik miał dodatkowe prowadzenie poprzez dwa amortyzatory cierne. Wychylanie silnika miało być ograniczone i w pewnych granicach przestawiane. Większość elementów, które w typowych motocyklach nie są obciążane, w pojeździe inż. Głuchowskiego miała przenosić pewne siły i stanowić element nośny konstrukcji ramy, np. zbiornik paliwa, rury wydechowe, osłona łańcucha, błotniki.   

Nie udało mi się znaleźć informacji, czy powstał prototyp tego pojazdu. A szkoda, bo bardzo interesujące jest, jak ta konstrukcja sprawowałby się w realnym ruchu.

Jeżeli zainteresowała Cię ta historia i postać inż. Adama Glücka (po wojnie Adama Głuchowskiego) i chciałbyś przeczytać artykuł o nim, napisz to w komentarzu poniżej. Jego przedwojenne dokonania dotyczą głównie samochodów, a to jest portal motocyklowy. Musimy mieć pewność, że chcecie przeczytać taki artykuł.

Ślad działań konstruktorskich inż. Glücka (Głuchowskiego) objawił się też w światowej motoryzacji i to tej z najwyższej półki. To tak dla rozpalenia ciekawości. 

Tomasz Szczerbicki
Dziennikarz i autor książek: tomasz-szczerbicki.pl