Co się stanie, gdy jadąc w krótszą lub dłuższa trasę stracisz panowanie nad motocyklem? A jeśli podczas przejażdżki natkniesz się na osobę, która rozcięła sobie rękę, próbując naprawić swój uszkodzony lub niesprawny pojazd? Przykłady możemy mnożyć, ale nie o to chodzi.

Znajomość zasad udzielania pierwszej pomocy jest zdecydowanie zaletą, ale posiadanie gotowej, dobrze wyposażonej apteczki, to najlepsze rozwiązanie na takie sytuacje.

"Apteczki motocyklowe"

Zawartość apteczki nie jest tylko na pokaz. Co prawda w Polsce motocykliści nie mają obowiązku posiadania tego typu pomocy, ale warto zakupić apteczkę ze względu na własne bezpieczeństwo, jak również w przypadku konieczności pomocy innym poszkodowanym. Ale część tzw. "apteczek motocyklowych" zawiera środki, które przydadzą się, co najwyżej do drobnych skaleczeń. Mówiąc krótko, to imitacje mające za zadanie uspokoić sumienie właścicieli i przekonać ich, że są w zabezpieczeni w odpowiednie materiały medyczne. Skoro tak nie jest, co powinno znaleźć się w dobrze wyposażonej apteczce? Zacznijmy od początku.

Jaki powinien być rozmiar apteczki?

Nie chodzi o rozmiar, tylko o zawartość. W samochodzie można przewozić pełny zestaw ratunkowy zawierający wszystko, co może być potrzebne w sytuacji awaryjnej lub konieczności udzielenia pierwszej pomocy poszkodowanym. Na motocyklu, o ile nie masz specjalnego schowka lub sakwy na apteczkę, zazwyczaj jest mniejsza. Niektóre modele można zmieścić w kieszeni kurtki, w plecaku, jako element pasa spiętego wokół talii, a czasem apteczka może zostać przypiętą do miejsca przeznaczonego dla pasażera.

Warto pamiętać o jednym. Musisz być przygotowany na najczęstsze rodzaje urazów, które mogą wymagać udzielenia pierwszej pomocy. Na motocyklu nie da się przewieźć deski do usztywnienia kręgosłupa, a choć problemy z plecami mogą być częste w wypadkach, zazwyczaj ważniejsze jest zatamowanie krwawienia i tzw. pierwsza pomoc.

Obrażenia, których można się spodziewać

Wbrew pozorom, najczęstsze rodzaje obrażeń doznawanych przez motocyklistów nie są poważnymi urazami w rodzaju złamań kości czy rozległych ran ciętych. W rzeczywistości najczęstszym rodzajem obrażeń są oparzenia słoneczne, przypadkowy kontakt z rurą wydechową lub obrażenia oczu spowodowane jazdą z otwartą lub całkowicie otwartą przyłbicą i okularami przeciwsłonecznymi, które nie są przeznaczone do tego celu.

Można się również spodziewać zadrapań i skaleczeń w wyniku kontaktu ciała z jezdną, choć stopień obrażeń zależy oczywiście od ubioru motocyklisty, rodzaju nawierzchni drogi i prędkości jazdy. W najgorszych przypadkach można się spodziewać złamań, pęknięć i ran.

Mając to na uwadze, sprawdźmy, co naprawdę powinno znaleźć się w motocyklowej apteczce pierwszej pomocy.

Podstawowe przybory

Pierwszą rzeczą w każdym zestawie pierwszej pomocy, niezależnie od jego wielkości, są co najmniej dwie pary rękawic nitrylowych. Ochrona przed chorobami przenoszonymi przez krew, a także zapewnienie sobie w miarę sterylnego pola działania, to priorytet. Jeśli zaszła potrzeba udzielenia pierwszej pomocy, pamiętaj, że najpierw musisz zadbać o siebie.

Jeśli chodzi o sterylność, kluczowa jest mała butelka z płynem do dezynfekcji rąk (o właściwościach antybakteryjnych). Upewnij się, że ma on co najmniej 60 proc. alkoholu, a jeśli to możliwe, nie zawiera wody, dzięki czemu szybko czyści i nie pozostaje na dłoniach.

Trzecią najważniejszą rzeczą w podręcznej apteczce jest zestaw nożyc urazowych. Można je znaleźć w większości sklepów z artykułami medycznymi, gdzie mogą być również oznaczone jako nożyce paramedyczne. Potrzebne są nożyczki o długości co najmniej trzech centymetrów. Mają one płaskie szczęki z zaokrąglonymi końcówkami, które można wsunąć pod ubranie, skórę itp. i przeciąć, aby umożliwić dostęp do potencjalnych obrażeń i urazów.

Zawsze przydatny jest też przewodnik pierwszej pomocy, czyli mała książeczka pierwszej pomocy, a nawet laminowany arkusz informacyjny (w celu ochrony przed warunkami atmosferycznymi). W nagłych wypadkach, gdy jesteś pod silną presją czasu, okoliczności i widoku poszkodowanych, szybki dostęp do rzeczowych, usystematyzowanych informacji, może pomóc prawidłowo udzielić pierwszej pomocy.

Zaleca się również posiadanie strzykawki ze sterylną solą fizjologiczną lub małej butelki z płynem do przemywania oczu, aby przemyć (nawodnić) głębsze skaleczenia lub otarcia powierzchniowe, pozbyć się brudu i oczyścić ranę.

Jedna rada. Wytrzymałe torebki typu "ziploc" wykonane z polietylenu lub nawet torby używane do mrożonych produktów są bardzo przydatne do umieszczania w nich materiałów niebezpiecznych biologicznie, takich jak zużyta gaza, zużyte rękawiczki, itp. Torebki są niezbędne w celu oddzielenia zużytych środków pomocy od obszarów sterylnych lub jako część sprzątania po udzieleniu pomocy.

Skaleczenia i otarcia

Ponieważ otarcia i skaleczenia mogą pojawić się na każdym fragmencie ciała, pierwszą rzeczą, o którą należy zadbać, jest posiadanie różnych bandaży. Wraz z maścią antybiotykową w małej tubce lub jednodawkowymi opakowaniami, najważniejsze są zwykłe bandaże, czyli co najmniej cztery bandaże motylkowe (są używane w celu zamknięcia mniejszych ran), szwy samoprzylepne i cztery duże sterylne zestawy gazy opatrunkowej jałowej.

Zaleca się również posiadanie przy sobie kilku złożonych ręczników papierowych w torebce z zamkiem błyskawicznym, ponieważ można nimi wytrzeć krew lub inne płyny, aby dostać się do miejsca krwawienia. Po zidentyfikowaniu skaleczenia lub miejsca krwawienia zaleca się uciśnięcie skaleczenia gazikami.

Jeżeli w zestawie jest miejsce, zaleca się również założenie opaski uciskowej, wykonanej z mocnej taśmy z uchwytem do zaciskania opaski. Należy jej używać w przypadku najpoważniejszych urazów, takich jak otwarta amputacja. Brzmi to poważnie, ale zawsze lepiej jest mieć opaskę tego typu i nigdy nie potrzebować, niż potrzebować i nie mieć. Wykrwawienie to jedna z częstych przyczyn zgonu. Opaska redukuje to ryzyko.

Oparzenia i ukąszenia owadów

Koszmar motocyklisty to nie mucha na zębach, czy nawet pszczoła, ale osa lub inne owady mogące żądlić wielokrotnie. Ze względu na to, jak często ludzie ulegają poparzeniom słonecznym, przypadkowemu poparzeniu termicznemu w wyniku dotknięcia gorącej części motocykla, a nawet użądleniu przez owady, żel na oparzenia i/lub żel łagodzący skutki użądleń jest jedną z tych rzeczy, które będą używane częściej niż inne.

Mała wskazówka. Żele na bazie aloesu lub wzbogacone o ekstrakt z aloesu sprawdzają się tu wyjątkowo dobrze. Preparaty w postaci żelu na oparzenia mogą również zawierać lidokainę, która pomaga w zwalczaniu bólu.

Niezwykle przydatne będą też błyskawiczne, zimne okłady przeznaczone do apteczek pierwszej pomocy. Są to małe torebki, które po ściśnięciu jednej strony miażdżą fiolkę w środku, a dzięki zachodzącej reakcji chemicznej bardzo szybko się oziębiają. Tego typu okład przyłożony do niewielkiego oparzenia lub użądlenia przyniesie szybką ulgę, a także zmniejszy stres, którego doświadcza poszkodowana osoba.

Złamania, pęknięcia i zwichnięcia

W naturze ludzkiej leży wyciąganie rąk przed siebie podczas upadku, tak aby "najmniej ważna" część ciała, czyli ramiona, przyjęła na siebie ciężar uderzenia, chroniąc głowę i tułów i jego najważniejsze organy. W ramach tego naturalnego instynktu, złamania ramion, nadgarstków i dłoni, są dość powszechnymi urazami niezagrażającymi życiu, podobnie jak złamania obojczyka.

Jeśli chodzi o pierwszą pomoc, posiadanie kilku trójkątnych bandaży może być bardzo pomocne. Bandaże te mogą być używane jako temblaki. Można je te zwinąć w rulon, aby stworzyć wiązania dla szyn, użyć do zaciśnięcia gazy, w ekstremalnych sytuacjach posłużą zaś jako opaski uciskowe i ogólnie są po prostu bardzo przydatne. Bandaże lub nawet chusty temblakowe możesz wykorzystać do stworzenia szyny i związać ją powyżej i poniżej podejrzanej o złamanie kości, uważając, aby nie uciskać złamania.

Ponieważ złamania, pęknięcia i krwawienia wewnętrzne to częste rodzaje urazów, które mogą wywołać szok, posiadanie w apteczce koca lub dwóch koców ratunkowych jest niezbędne. Można ich używać jako prowizorycznych okryć, również przeciwdeszczowych. Są zaprojektowane w taki sposób, aby odbijały ciepło ciała błyszczącą stroną. Do tego przydadzą się, jeśli trzeba kogoś posadzić na ziemi i zapewnić izolację od podłoża.

Przydatne dodatki

Chodzi o tzw. "małą aptekę", czyli niewielką torebkę typu zipoc, w której, wyraźnie oznaczone powinny znajdować się tabletki, to podstawowego zestawu należy włączyć leki przeciw biegunce, leki przeciwhistaminowe, leki zobojętniające, zwykłe lub bardzo silne środki przeciwbólowe dostępne bez recepty oraz kilka opakowań rozpuszczalnych w wodzie elektrolitów, które można wymieszać z wodą lub wziąć prosto z opakowania.

Nie wszystkie środki pierwszej pomocy dotyczą złamanych kości i skaleczeń. Jeśli możesz zmieścić w swoim zestawie kilka rolek gazy o szerokości 2,5-5 cm, to kolejny z tych przedmiotów, które mogą okazać się nieoceniona pomocą. Rolka z gazy jest dość powszechna w leczeniu rany na jednej z kończyn. Dzieje się tak, ponieważ długi pasek z gazy może być używany do owijania ramienia, nogi, nadgarstka lub podobnej części ciała. Jako taki, produkt służy do ochrony zranionych fragmentów ciała i może być również stosowany do utrzymywania innych opatrunków na miejscu - ogólnie jest to rzecz po prostu przydatna w szerokim spektrum drogowych przypadków.

Jeszcze świetliki. Tylko po co?

Warto pomyśleć jeszcze o jednym. Kilka świecących pałeczek jest niezwykle przydatnych, zwłaszcza w wielu kolorach. Można ich używać do wszystkiego - od świateł awaryjnych do pracy w nocy, po sygnalizowanie miejsca wypadku.  Świetliki chemiczne są zbudowane z dwóch rurek, tj. zewnętrznej plastikowej oraz wewnętrznej szklanej. W obu są ciecze, które są od siebie rozdzielone.

Kiedy chcemy aktywować świetlika, zginamy go aż do złamania wewnętrznej szklanej rurki i wymieszania obu składników. Wewnątrz zachodzi reakcja chemiczna, która skutkuje wytwarzaniem promieniowania świetlnego i świetlik po prostu zaczyna świecić. Niektóre świetliki mogą działać nawet do 12 godzin. Oczywiście posiadanie świetlików nie zwalnia nas z obowiązku uruchomienia świateł awaryjnych w pojeździe, natomiast mogą okazać się bardzo przydatne, gdy z powodu usterki motocykla, światła awaryjne nie działają.

Na koniec, dobrym pomysłem jest dołożenie do zestawu dwóch pęset. Użądlenia, ukąszenia, drzazgi, kolce wielu roślin można szybko usunąć za pomocą tego przydatnego narzędzia.

Nie za dużo tego wszystkiego?

Lista wydaje się długa, ale pamiętajmy, że większość z tych przedmiotów jest skompresowana i zajmuje naprawdę niewiele miejsca. Na dodatek rozważamy sytuację, w której chcemy przygotować się bardzo dobrze, z uwzględnieniem większości problemów, jakie pojawia się w przypadku konieczności niesienia pomocy.

Obowiązek udzielenia pomocy

Pomoc nie jest obligatoryjna. Spoczywa na nas obowiązek udzielenia pierwszej pomocy, co dotyczy każdej osoby, która jest świadkiem wypadku komunikacyjnego prowadzącego do zagrożenia zdrowia lub życia osoby poszkodowanej. Ale pierwsza pomoc przy wypadku drogowym powinna uwzględnić zachowanie zasad ostrożności na drodze i zapewnienia bezpieczeństwa osobom udzielającym tej pomocy. Oczywiście bezwzględnie trzeba wezwać do poszkodowanych profesjonalne służby, czyli skorzystać z numeru ratunkowego 112 lub jednego z numerów alarmowych, tj. 997, 998, 999.