A co mówią inżynierowie?
Mówią rzecz jasna bardzo dużo i wyjątkowo skomplikowanym językiem. Tym, którzy lubią pójść w detal przygotowaliśmy wiec rozprawkę na temat kontroli trakcji K46. A zatem. Rozwiązanie BMW zawiera 3 składowe które są nierozłączne, aby system prawidłowo działał:
- Race ABS
- Sterowanie przepustnicą w systemie „fly by wire”
- DTC w sterowanych trybach pracy
Race ABS
System ABS dostosowuje swoje reakcje do wybranego przez kierowcę trybu jazdy, czyli do warunków mokrej nawierzchni („Rain”), zwykłej jazdy drogowej („Sport”), jazdy po torze wyścigowym na drogowych oponach supersportowych („Race”) lub do jazdy po torze na gładkich oponach („Slick”). Kierowca zmieniając wybór trybu jazdy odpowiednim przyciskiem, zmienia nie tylko działanie układów sterujących pracą silnika, ale także daje sygnał systemowi Race ABS do działania uwzględniającego specyfikę wskazanych tym wyborem warunków. Charakterystyki systemu ABS dla poszczególnych trybów jazdy są precyzyjnie zharmonizowane z zachowaniem się innych systemów motocykla w danych warunkach, co zapewnia utrzymywanie maksymalnego poziomu bezpieczeństwa w każdych warunkach drogowych.
System Race ABS jest nowym, wykonanym od podstaw opracowaniem firmy BMW Motorrad, dzięki czemu jego masa jest niższa, niż wszystkich wcześniej stosowanych systemów, mniej zintegrowanych z pojazdem. Przy masie modułu sterującego wynoszącej 1,65 kg i masie całego systemu osiągającej zaledwie 2,5 kg, Race ABS firmy BMW Motorrad ma idealne własności do stosowania w motocyklu supersportowym. Nie chodzi tu tylko o niską masę, bo system ten zasługuje na uznanie swoim jeszcze doskonalszym działaniem i funkcjonalnością.
Naciskając ręką dźwignię hamulca, kierowca uruchamia dwutarczowy hamulec przedni, a ciśnienie w obwodzie hamulca tylnego koła pozostaje na niskim poziomie. Naciskając dźwignię nożnego hamulca, kierowca aktywuje również hamulec tylnego koła. W trybach jazdy Race oraz Slick, sygnały czujnika podniesienia tylnego koła nie wpływają na działanie hamulców, pozwalając na jeszcze intensywniejsze hamowanie, gdy jest ono potrzebne, na przykład w czasie jazdy po nieco nierównej drodze, na której wciąż występuje wystarczająca przyczepność kół do nawierzchni.
W trybie jazdy Slick kierowca nadal dysponuje systemem ABS działającym na obydwa koła, ale tylko przy używaniu hamulca przedniego. Użycie hamulca nożnego przez bardzo doświadczonego kierowcę może mieć na celu wprowadzenie tylnego koła w poślizg poprzez jego zablokowanie, ale nawet wtedy można korzystać ze wsparcia systemu ABS kontrolującego zachowanie przedniego koła. Inaczej mówiąc, ABS nie będzie interweniował w przypadku blokowania tylnego kół przy wciśniętym hamulcu nożnym. Natychmiast po naciśnięciu przez kierowcę dźwigni hamulca przedniego, czujnik ciśnienia wbudowany w obwód sterowania hamulcem przedniego koła włączy światło stopu i natychmiast zacznie dostarczać płyn hamulcowy poprzez otwarty zawór do obwodu hamulca tylnego koła.
Ostatnią opcją oferowaną przez Race ABS jest możliwość całkowitego wyłączenia tego systemu, w wypadku szczególnych potrzeb lub wymagań.
Mimo, że system Race ABS służy kierowcy wartościową pomocą i przyczynia się do znacznego podniesienia bezpieczeństwa w czasie hamowania, to jednak oczywiście nie jest w stanie ominąć, ani tym bardziej zmienić praw fizyki obowiązujących na drodze. Nawet korzystając z najbardziej zawansowanych systemów, kierowca wciąż może popełnić błąd lub przeszarżować i przekraczając granice możliwości wynikające z praw fizyki, doprowadzić do wypadku drogowego.
Elektroniczne sterowanie przepustnicą
Ruchy motylków przepustnic mierzących 48 mm średnicy są kontrolowane przez silniczek elektryczny, a ten sterowany jest przez komputer silnika. Oznacza to, że przepustnica jest sterowana elektronicznie, a rozwiązanie takie nosi nazwy E-gas lub ride-by-wire. Z kolei kierowca zmieniając położenie manetki gazu wysyła poprzez cięgno gazu i czujnik mierzący jego położenie odpowiednie informacje do komputera.
Całkowicie elektroniczny system zarządzania pracą silnika przetwarza polecenie wysłane przez kierowcę na odpowiedni moment obrotowy silnika, między innymi poprzez odpowiednie ustawienie elektronicznie sterowanej przepustnicy. Dzięki uwzględnieniu wszystkich możliwych czynników, o jakich układy sterujące są informowane przez czujniki, system może zapewnić optymalną dla danych warunków jazdy odpowiedź silnika, praktycznie w dowolnych warunkach, aż do momentu, gdy interwencję musi podjąć system kontroli trakcji.
System elektronicznej przepustnicy korzysta z koncepcji trójpoziomowego monitorowania sprawdzonej już w samochodach BMW. Dodatkowa cecha systemu zastosowanego w motocyklu S 1000 RR wynika z mechanicznego połączenia cięgna gazu z komputerem silnika, dzięki czemu możliwe jest zamknięcie przepustnicy przez kierowcę w każdych warunkach.
Dowolny wybór trybów jazdy “Rain”, “Sport”, “Race” oraz “Slick”
Za naciśnięciem przycisku umieszczonego na kierownicy, można dokonać wyboru trybu jazdy do różnych warunków drogowych i wymagań, jak jazda po typowej drodze, jazda po mokrej nawierzchni lub jazda na torze wyścigowym. W tym celu kierowca musi jedynie naciskać przycisk “Mode Switch” umieszczony w na kierownicy po jej prawej stronie, aż na wyświetlaczu pojawi się symbol wymaganego trybu jazdy. Następnie rozłączając sprzęgło i ustawiając manetkę gazu na bieg jałowy, kierowca potwierdza swój wybór i bez zatrzymywania motocykla i następuje odpowiednia zmiana trybu jazdy.
Przy uruchamianiu motocykla zawsze aktywny będzie ostatnio wybrany tryb jazdy.
W czasie jazdy po mokrej nawierzchni przy obniżonej przyczepności, w trybie „Rain” następuje automatyczne obniżenie maksymalnej mocy silnika do 110 kW (150 KM). Tryb ten zapewnia szczególnie gładki przebieg krzywych mocy i momentu obrotowego, dzięki czemu reakcje silnika i przyrost mocy są szczególnie wyważone i delikatne.
W czasie jazdy na suchej nawierzchni tryb “Sport” zapewnia pełną moc silnika 142 kW (193 KM) w połączeniu z bardzo spontaniczną i bezpośrednią reakcją na zmiany położenia manetki gazu. Tryb ten jest przeznaczony przede wszystkim do poruszania się po drogach w otwartym terenie.
Tryb wyścigowy “Race” został opracowany specjalnie z myślą o użyciu motocykla S 1000 RR do wyścigów torowych na „cywilnych” supersportowych oponach. Tutaj również silnik oddaje do dyspozycji swoje pełne możliwości, przy jeszcze bardziej bezpośredniej i dynamicznej reakcji na rozkazy kierowcy przy każdej prędkości jazdy.
Tryb jazdy “Slick” jest przeznaczony wyłącznie do ścigania się na torze motocyklem wyposażonym w opony bezbieżnikowe. Tryb ten zapewnia nie tylko pełną moc silnika, ale także pozwala na jego reakcje odpowiadające wymogom jazdy wyścigowej. Inaczej niż w trybie „Race”, tryb „Slick” pozwala na stałe działanie dynamicznej kontroli trakcji DTC dopiero, gdy przechył motocykla przekroczy 20O. To z kolei pozwala kierowcy na unoszenie przedniego koła przez 5 sekund, jeśli przechył motocykla jest nie większy od 20O, co można wykorzystać do optymalnego nabierania prędkości na wyjściu z zakrętu.
Podczas, gdy tryby jazdy “Rain”, “Sport” oraz “Race” aktywowane są za pomocą przycisku na kierownicy, to tryb “Slick” wymaga odblokowania przed aktywacją za pomocą wtyczki kodowej umieszczanej w module sterującym znajdującym się pod siodełkiem kierowcy motocykla S 1000 RR. W trybie tym oprócz zmian w działaniu układów zarządzających pracą silnika, następuje także zmiana ustawień systemów ABS oraz DTC pod kątem jazdy na granicy fizycznych możliwości motocykla zaopatrzonego w wyścigowe gładkie opony, Takie nastawy systemu dynamicznej kontroli trakcji DTC nie nadają się na nawierzchnie o bardzo niskim współczynniku przyczepności, jak mokra kamienna kostka, czy szuter.
Pozostawiono kierowcy możliwość wyłączania systemów ABS i DTC, niezależnie jeden od drugiego,
Dynamiczna kontrola trakcji DTC (Dynamic Traction Control)
Jako opcja montowana na linii produkcyjnej, dostępny jest system dynamicznej kontroli trakcji DTC, dzięki któremu motocykl S 1000 RR może bezpieczniej pokazać swoje nieprzeciętne osiągi, dynamikę jazdy i swój supersportowy charakter.
Dynamiczna kontrola trakcji DTC wywodzi się z prac rozwojowych prowadzonych na potrzeby motocykli wyczynowych i stosowana jest na przykład w wyścigowej wersji Superbike motocykla S 1000 RR przeznaczonego do wyścigów serii World Superbike Championship. Takie pochodzenie systemu gwarantuje jego istotny wkład w niezwykle wysoki poziom osiągów i najwyższy poziom bezpieczeństwa jazdy prezentowany przez motocykl S 1000 RR.
W szczególności przy zmiennych warunkach jazdy, na śliskiej drodze i przy nagłych zmianach przyczepności kół do nawierzchni, nowy system DTC opracowany przez BMW Motorrad oferuje znaczne wsparcie i pomoc dla kierowcy. Ten zaawansowany system zdecydowanie ogranicza wszelkie niepożądane poślizgi tylnego koła występujące przy przyspieszaniu, zapobiegając nieuniknionej bez takiej interwencji utracie stabilności poprzecznej, powodującej utratę kontroli nad zachowaniem się tylnego koła i w najgorszym razie prowadzącej do wypadku.
Używając czujników systemu ABS do porównywania prędkości przedniego i tylnego koła oraz korzystając z informacji o przechyłach bocznych, elektroniczne układy sterujące rozpoznają początek poślizgu tylnego koła i odpowiednio obniżają moc silnika poprzez cofnięcie kąta zapłonu i zmianę położenia przepustnicy, przesyłając wymagane sygnały do systemu sterującego pracą silnika.
W przeciwieństwie do wcześniej używanego przez BMW Motorrad systemu ASC, system dynamicznej kontroli trakcji DTC określa także przechył boczny motocykla, korzystając z rozbudowanego systemu czujników i uwzględniając ten parametr zawsze, gdy system DTC jest aktywny.
Podobnie, jak opracowany przez BMW Motorrad nowy Race ABS, także system dynamicznej kontroli trakcji DTC jest dostrojony indywidualnie do każdego z dostępnych trybów jazdy.
W trybie jazdy po mokrej nawierzchni, system DTC rozpoczyna działanie bardzo wcześnie, jeszcze zanim zostanie wyczerpana przyczepność tylnej opony do nawierzchni, znacząco poprawiając w ten sposób bezpieczeństwo i zwiększając przyjemność korzystania z motocykla w czasie jazdy w trudnych warunkach atmosferycznych.
W sportowym trybie jazdy przeznaczonym do używania na suchych nawierzchniach, szczególnie w otwartym terenie, system DTC wchodzi do akcji znacznie później, ponieważ współczynnik tarcia opon o nawierzchnię jest wtedy znacznie większy i można sobie pozwolić na bardzo dynamiczne, ale wciąż stabilne i bezpieczne przyspieszanie przy wychodzeniu z zakrętów. W ten sposób kierowca może się cieszyć sportową jazdą, jeśli pozwalają na to warunki na publicznej drodze.
W wyścigowym trybie jazdy system DTC włącza się do akcji jeszcze później, pozwalając na ekstremalne doznania przy bardzo agresywnej, sportowej jeździe na torze wyścigowym, przy użyciu normalnych, sportowych opon przeznaczonych na drogi publiczne.
W trybie jazdy na gładkich oponach system DTC jest również zestrojony perfekcyjnie pod kątem jazdy torowej, ale przy założeniu znacznie podwyższonej przyczepności gładkich opon do nawierzchni, co umożliwia wykorzystanie dokładnie wszystkich wyścigowych możliwości motocykla.
Mimo, że system DTC służy kierowcy wartościową pomocą i przyczynia się do znacznego podniesienia bezpieczeństwa w czasie przyspieszania, to jednak oczywiście nie jest w stanie – podobnie jak Race ABS – ominąć, ani tym bardziej zmienić praw fizyki obowiązujących na drodze. Innymi słowy, kierowca wciąż może popełnić błąd lub przeszarżować i przekraczając granice możliwości wynikające z tych praw, doprowadzić do wypadku drogowego.
Mimo takich ograniczeń system dynamicznej kontroli trakcji DTC pomaga kierowcy korzystać z dynamiki i osiągów motocykla S 1000 RR w sposób znacznie bardziej bezpieczny i przesuwać się znacznie bliżej granicy wytyczonej prawami fizyki. W końcu, choć nie jest to bez znaczenia, kierowca – jeśli tego chce - może wyłączyć system DTC używając przeznaczonego do tego przycisku.
|
Komentarze 14
Pokaż wszystkie komentarzeWłaśnie zakupiłem zx10r a przesiadłem się z RN19 - nie bardzo było gdzie i kiedy polatać ale jak dla mnie TC to rewelacja nawierzchnia zimna , temp. powietrza około 10-13 stopni , można dużo ...
Odpowiedz@ moto fan A co to takiego "motoru" bo nie znaju? :>
Odpowiedzwiesz o co chodzi a sie czepiasz, kazdy mowi motor, nie motocykl bo po prostu jest krocej panie miodku.
OdpowiedzKrócej to jest "m" a jeszcze krócej: "n" :)
Odpowiedzto czemu podpisales sie Rybex a nie R albo P bo jeszcze krocej? albo wogole mogles zostawic pustego posta byloby najkrocej... przeciez i tak wszyscy wiedzieli by o co ci chodzi! hehe
OdpowiedzNie wiem jaki jest cel przy kupnie xsetkonnego motocykla jak cały arsenał mocy ogranicza nam później komputer. Lepiej chyba kupić starego rupiecia z liczbą koni o jedną cyfrę mniej i cieszyć się że...
OdpowiedzZaufaj mi, kontrola trakcji w BMW, niejednemu wszystko wiedzącemu i potrafiącemu motocykliście uratowała du..e. Swoją drogą...nigdy nie powiedziałbym, że jestem "panem maszyny"...Nikt do końca nie ogarnia sprzętu...zobacz motoGP...czy oni się nie wywracają???? Żeby nie było, jeździłem S1000RR, przetestowałem, w kolejnym sezonie staje w moim garażu, tuż obok nie wyposażonej w nic R1 '08- dlaczego? Bo jest bezpieczny!!!! Wyobraź sobie, że ciśniesz po winklach, nie jednym, tylko po całej serii. Jeździsz tam od samego rana, tam i z powrotem. Miejsce okolice Połczyna Zdroju. Ekstra trasa. Robisz piątą pętle, niestety w międzyczasie drogą przejechał ciągnik rolniczy i wywiózł nieco piachu na drogę.... Składasz się w winkiel, przechodzisz w następny i następny i ....nagle pełne portki, bo piasku się nie spodziewałeś...myślisz tył odjedzie, położe sprzet, będę miał wydatki.... A tu właśnie wkracza kontrola trakcji, robi obiecane przez premiera cuda i cieszysz się dalej: super winklami i dziewiczymi plastikami swojej maszyny. A i spodnie uratujesz;D Mam nadzieję, że teraz jest to bardziej klarowne?
Odpowiedzzastanawiam sie ilu z was teoretykow rozwazajacych przewage jezdzenia bez trakcji nad trakcja jechalo tak naprawde nową BMW 1000RR z kontrola trakcji? piszecie, ze syf, ze super jezdzicie i nie ...
OdpowiedzKontrola trakcji z czasem pojawiac bedzie sie w coraz wiekszej ilosci motocykli. Tak jak ABS i tego typu wynalazki wiec pozostaje jedynie miec nadzieje ze to bedzie w miare tanie i bardzo skuteczne.
OdpowiedzKontroli trakcji mówimy zdecydowane nie jeśli ma być na zasadach bo jakiś ynteligent kupił sobie potwora nad którym nie panuje, że by sobie powiększyć moto penisa.
Odpowiedz