Po sukcesie rynkowym motocykla SHL 175 M11, fabryczni konstruktorzy pracowali nad kolejnym modelem. Trzeba przyznać, że ich założenia szły z duchem czasu i ówczesnymi tendencjami motocyklowej mody. Z tych prac powstał zupełnie nowy motocykl, który w historii naszego przemysłu motocyklowego był chyba najnowocześniejszym pojazdem jednośladowym lat PRL. Mowa oczywiście o motocyklu SHL M17 Gazela.

Lata 60., zwane okresem "małej stabilizacji" sprawiły, że społeczeństwo chciało mieć coraz lepsze rzeczy, takie (lub chociaż zbliżone) jak "na Zachodzie" (czyli w Europie Zachodniej). W tej powszechnej atmosferze "chciejstwa" zapominano o drobnym, ale kluczowym szczególe - nasze społeczeństwo było biedne i nie było nas na to stać. Ta irracjonalna społeczna koegzystencja pragnień i stanu faktycznego możliwości stała się powodem ogromnego sukcesu motocykla SHL M17 Gazela i kilka miesięcy później fali druzgocącej krytyki.        

Motocykl SHL M17 Gazela był to pojazd o wysokiej jakości wykonania, trwałości i niezawodności. Miał nowoczesną sylwetkę i parametry porównywalne do pojazdów tej samej klasy produkowanych w Europie Zachodniej. Osiągnięcie tego poziomu było jednak kosztowne - SHL M17 Gazela była prawie dwa razy droższa od motocykli WSK. W okresie zimowym pojawiały się wprawdzie sezonowe obniżki cen o 15%, ale i wtedy cena Gazeli była wysoka.

Motocykl SHL M17 Gazela kosztował 17.300 zł (średnia pensja w owym wynosiła ok. 2100 zł). Napędzający go silnik "Wiatr" o pojemności skokowej 175 cm³ miał moc 13,5 KM przy 6000 obr/min. Jako pierwszy polski motocykl seryjny Gazela miała dwustopniową regulację amortyzatorów  tylnych. Nowością był też alternator.

Co ciekawe, Gazela była wysoko oceniana również przez mechaników, a najczęstszymi powodami reklamacji były uszkodzenia elementów pochodzących od kooperantów.

Motocykle w PRL – rzecz o motoryzacji i nie tylko...

Przyjęło się powszechnie mianem „motocykle PRL” określać pojazdy produkcji krajowej: WFM, SHL, WSK, Junak. Jest to jednak wielkie uproszczenie, bo obok wspomnianych jednośladów na naszych drogach można było również spotkać kilkanaście marek motocykli importowanych: Jawa, MZ, CZ, IFA, IŻ, M-72, K-750, Panonia, Lambretta, Peugeot, a także: BMW, Triumph, Norton, BSA,AJS, Harley-Davidson i wiele innych.

O TYM WŁAŚNIE JEST TA KSIĄŻKA "MOTOCYKLE W PRL" »

Konstrukcja Gazeli oferowała nową stylistykę, nowe zawieszenia, ale i nowy silnik - "Wiatr".

Silnik "Wiatr" 175 cm³ w produkcji

Produkcja nowego silnika motocyklowego "Wiatr" 175 cm³ jest w pełnym toku. Z taśmy montażowej Zakładów Mechanicznych im. T. Dąbala w Dębie zeszło w 1967 roku około 10.000 sztuk tych silników.

Produkowana wersja silnika "Wiatr" 175 cm³ była opracowana przez zakładowe biuro konstrukcyjne. Do opracowania konstrukcji posłużyła baza eksperymentalna uprzednich rozwiązań konstrukcyjnych sportowych wersji silników motocyklowych. Ostateczną wersję konstrukcji silnika "Wiatr" 175 opracowano w drugim kwartale 1966 roku, dostosowując kształt zewnętrzny silnika do formy plastycznej nowo opracowanych motocykli. Konstrukcja zabezpiecza szeroko pojętą unifikację silników motocyklowych w kraju. Prowadzone w latach 1966 - 1967 długotrwałe próby kwalifikacyjne W-2A-175 przez Instytut Transportu Samochodowego w Warszawie i Politechnikę Krakowską zakończone zostały wynikiem pozytywnym. (…)

"Motor" 2 / 1968

W pierwszym kwartale 1969 roku wyprodukowano ponad 8000 sztuk motocykli SHL M17 Gazela. Następnie wprowadzono pewne drobne zmiany, np.: zmodyfikowano nieco ramę w okolicy główki, wprowadzono krajowy alternator 12V 50W produkcji ZELMOT Warszawa, zastępując nim dotychczasowy, importowany ze Szwecji, alternator Haldex. Zmodyfikowano również gaźnik.

Produkcja motocykli SHL M17 Gazela trwała niespełna dwa lata, od września 1968 roku do czerwca 1970 roku, kiedy to zakończono produkcje motocykli SHL, a w zakładach rozpoczęto wytwarzanie elementów do samochodów ciężarowych. Był to definitywny koniec kolejnej polskiej fabryki motocykli.

Warte kilku zdań są medialne echa produkcji motocykla SHL M17 Gazela. Gdy pojawił się na rynku, okrzyknięto go najlepszym jednośladem, jaki powstał w Polsce po II wojnie światowej, wysławiano jego zalety - nowoczesność, sprawność, urodę i jakość. Gdy okazało się, że Gazela traci na popularności z powodu wysokiej ceny, rozpoczęła się niewybredna krytyka, w której głównym argumentem był wysoka cena. Lecząc medialnie "kompleks biedy", przekreślano motocykl naprawdę ciekawy.

Tomasz Szczerbicki
Dziennikarz i autor książek: tomasz-szczerbicki.pl