Możliwość jazdy motocyklem po buspasie nie jest już niczym nadzwyczajnym, ale pewne kwestie nie są do końca uregulowane prawnie. Największym problemem, zwłaszcza dla początkujących, mogą być skrzyżowania z sygnalizacją świetlną. Jak należy się na nich zachować? Co mówią przepisy?

Pas ruchu dla autobusów jest przeznaczony tylko dla autobusów lub trolejbusów oraz innych pojazdów wykonujących odpłatny przewóz osób na regularnych liniach. Mamy tu znaki D-11, który oznacza początek pasa ruchu dla autobusów oraz D-12, który oznacza pas ruchu dla autobusów.

Żeby móc poruszać się motocyklem lub samochodem elektrycznym, pod znakiem musi znajdować się odpowiednia informacja. Często jest ona również umieszczana na oznakowaniu poziomym. Kwestia tego, kto może poruszać się po pasach dla autobusów leży w gestii lokalnych władz. To miejscy urzędnicy typują, na które bus pasy wpuszczą motocykle. W przypadku samochodów elektrycznych kwestia ta została uregulowana w art. 148a ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Sygnalizacja świetlna na skrzyżowaniu z buspasem

Ruch tramwajów i autobusów jest regulowany oddzielną sygnalizacją świetlną. W przypadku klasycznej sygnalizacji mamy światła zielone, żółte i czerwone. Występują tu sygnalizatory ogólne lub kierunkowe, a także warunkowe w postaci zielonych strzałek. Kiedy światło się świeci, to można skręcić nawet wtedy, gdy na sygnalizatorze świeci się czerwone światło, ale trzeba zatrzymać się przed sygnalizatorem i zachować szczególną ostrożność podczas wykonywania manewru skrętu.

W przypadku autobusów mamy sygnalizatory SB. To sygnały świetlne dla kierujących autobusami oraz innymi pojazdami wykonującymi odpłatny przewóz osób na regularnych liniach, poruszającymi się po wydzielonych dla nich pasach ruchu. Sygnały świetlne mają tu barwę białą i można powiedzieć, że odpowiadają kolejności zapalania się świateł na klasycznym sygnalizatorze.

Zaczynając od góry, sygnał w kształcie kreski poziomej oznacza zakaz wjazdu za sygnalizator. Sygnał w kształcie dwóch kropek oznacza zakaz wjazdu za sygnalizator z wyłączeniem sytuacji, kiedy pojazd znajduje się tak blisko sygnalizatora, że ewentualne zatrzymanie mogłoby doprowadzić do niebezpiecznej sytuacji. Wreszcie dochodzimy do kreski pionowej, która oznacza zezwolenie na wjazd za sygnalizator.

Jeden rabin powie tak

Choć przepisy są jasne, to niestety pojawiają się tu pewne zgrzyty. W teorii, żeby postąpić zgodnie z prawem, jadąc samochodem elektrycznym lub motocyklem, należy stosować się do sygnalizatora przeznaczonego dla normalnego ruchu. To oczywiście może doprowadzić do sytuacji, w której autobus zostanie zablokowany i będzie musiał czekać na kolejną zmianę świateł. To oznacza opóźnienie dla pasażerów i niemiłe konsekwencje dla kierowcy, a także wprowadzi małe zamieszanie w rozkładzie jazdy.

W idealnym świecie najlepszym rozwiązaniem byłoby zjechać z pasa dla autobusów przed skrzyżowaniem, ruszyć razem z innymi na zielonym świetle i ponownie wrócić na pas dla autobusów. Jednak z racji tego, że ideały nie istnieją, taka sytuacja raczej nie wchodzi w grę. Tuż przed skrzyżowaniem pojawiają się linie ciągłe, więc należałoby wykonać ten manewr na długo przed nim. Zapytałem więc w ministerstwie infrastruktury, czy jakiekolwiek ogólne zmiany w przepisach wchodzą w grę. Mógłbym odpowiedzieć krótko, że nie, ale zacytuję całą wypowiedź. Informacji udzieliła mi pani Anna Szumańska, rzecznik prasowy.

"Wydzielenie pasów ruchu tylko dla pojazdów wykonujących odpłatny przewóz osób na regularnych liniach jest jednym z rozwiązań stosowanych przez organy zarządzające ruchem do usprawnienia komunikacji tych pojazdów, a tym samym do poprawy regularności i punktualności ich kursowania.

Dopuszczając na pasach dla autobusów możliwość poruszania się innych pojazdów, organ zarządzający ruchem powinien uwzględnić w stałej organizacji ruchu stosowne zmiany, również dotyczące sygnalizacji świetlnej. W takiej sytuacji na znakach D-11 i D-12, dotyczących pasa ruchu dla autobusów, pod napisem BUS należy umieścić napis określający rodzaj takich pojazdów (np. TAXI).

Dopuszczenie do poruszania się po pasie wyznaczonym dla autobusów innych pojazdów powinno być ograniczone w takim stopniu, aby pojazdy te nie powodowały utrudnienia ruchu pojazdów wykonujących odpłatny przewóz osób na regularnych liniach. Podejmując decyzję o zastosowaniu konkretnych rozwiązań organ zarządzający ruchem powinien zadbać, aby organizacja ruchu nie zagrażała bezpieczeństwu drogowemu.

Ocena organizacji ruchu pod względem zgodności z obowiązującymi przepisami należy do organu sprawującego nadzór nad zarządzaniem ruchem. Na drogach wojewódzkich, powiatowych, gminnych, publicznych położonych w miastach na prawach powiatu i w mieście stołecznym Warszawie oraz drogach wewnętrznych położonych w strefach ruchu lub strefach zamieszkania, nadzór nad zarządzaniem ruchem sprawuje właściwy miejscowo wojewoda."

Drugi rabin powie tak

To oznacza, że w idealnym świecie sprawa wyglądałaby tak, że motocyklista lub kierowca samochodu elektrycznego nigdy nie będzie musiał zastanawiać się, jak działa sygnalizator SB i co pokazuje. Z kolei policjant mógłby wystawić mandat za wjazd na skrzyżowanie na czerwonym świetle, który kosztuje 500 zł i w "nagrodę" otrzymuje się 15 punktów karnych. Jeśli dojdzie do kolizji drogowej, kwota mandatu rośnie do 1500 zł.

Ustaliliśmy już, że ideały nie istnieją, więc w praktyce zdarza się, że jednak w końcu się trafi na bus pas z sygnalizacją świetl ną. Jak wtedy postąpić? O to zwróciłem się z zapytaniem do Komendy Głównej Policji, a odpowiedzi udzielił mi nadkom. Robert Opas z Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji. Tu również pozwolę sobie zacytować całość.

"Sygnalizator SB co do zasady jest przeznaczony dla kierujących autobusami oraz innymi pojazdami wykonującymi odpłatny przewóz osób na regularnych liniach, poruszającymi się po wydzielonych dla nich pasach ruchu.Jednak należy zaznaczyć, że nie bez znaczenia jest fakt niejednokrotnego uprawnienia przez zarządzającego ruchem innych pojazdów poza pojazdami wykonujących odpłatny przewóz osób na regularnych liniach innych. Na tak zwanych "bus pasach" zgodnie z wolą zarządcy drogi poruszają się pojazdy taxi, motocykle itp. Ponadto z mocy ustawy Prawo o ruchu drogowym możemy tam spotkać również samochody zasilane energią elektryczną.

W związku z tym wydaje się nielogiczne aby legalnie poruszający się po omawianym pasie ruchu kierujący nie mogli stosować się do regulacji sygnalizatorów SB pomimo występującego w tej sytuacji rozdźwięku pomiędzy wolą, określoną odpowiednim znakiem drogowym, zarządzającego ruchem a zakresem określającym podmioty, których dotyczy sygnalizator SB. Należy przypomnieć, że sygnały świetlne mają pierwszeństwo przed znakami drogowymi ale tymi regulującymi pierwszeństwo przejazdu. Ponadto w omawianej sytuacji znaki uprawniające do korzystania z takiego pasa ruchu są znakami nie odnoszącymi się do obszaru pierwszeństwa.

Powyższe niespójności nie mogą powodować sprzeczności z ogólnymi zasadami ruchu drogowego - chociażby art. 3 Prawa o ruchu drogowym, czyli np. powodować tamowania ruchu autobusu przez samochód elektryczny. Dlatego należy stwierdzić, że zasadnym jest, aby z zachowaniem wymaganej ostrożności do sygnalizatorów SB stosowali się wszyscy uprawnieni do poruszania się tą częścią jezdni.

Natomiast zaistnienie kolizji i jej rozstrzygnięcie dotyczy każdorazowo indywidualnej sytuacji i podlega indywidualnej ocenie, która w większości przypadków jest składową wielu czynników."

Jeździć i obserwować

Choć ministerstwo infrastruktury słusznie wskazuje, że ostatecznie organizacja ruchu w mieście spoczywa na barkach lokalnych władz, to jednak dodanie do ustawy Prawo o ruchu drogowym zapisu, że do sygnalizatora SB mogą stosować się również inne pojazdy dopuszczone do poruszania się po pasach dla autobusów, znacznie uspokoiłoby wielu kierowców. Na szczęście policja podchodzi do sprawy logicznie i życiowo. Dlatego, jeśli jadąc buspasem traficie na skrzyżowanie z sygnalizacją świetlną, możecie stosować się do sygnalizatora SB, jeżeli jest za wami autobus, ale zachowajcie przy tym szczególną ostrożność.