Jawa TS350 pojawiła się w 1984 roku. Pod względem technicznym czuć było w niej ducha oraz rozwiązania konstrukcyjne stosowane jeszcze w modelach "Ogar" z lat 60. Cechowała się niskimi osiągami i niewielką trwałością. Rekompensowała to prostotą konstrukcyjną i tanimi częściami zamiennymi. Czy jest ktoś urodzony w latach 70 i wczesnych 80, kto nie posiadał albo nie zna modelu TS?

W połowie lat 80. Jawa była powiewem zachodu. Ciężka, z dwucylindrowym, rzędowym twinem chłodzonym powietrzem, rozpędzała się do 130 km/h, co było jednym z najlepszych wyników w motocyklach z za żelaznej kurtyny. Pod względem prowadzenia i hamowania było nieco gorzej, ale stylizacja wyraźnie nawiązywała do motocykli japońskich.

Silnik

Motocykl posiadał sporo niedomagań. Osiągnięcie niskiego spalania (3,5-4 l/100km) i pełnej mocy (23 KM) wymagało bardzo troskliwej regulacji układu zapłonowego. Płytka przerywaczy ma tendencje do wyginania, a wymagana dokładność punktu zapłonu 0,05 mm. Oryginalne świece zapłonowe są porażką i dobrze wymienić je na zamienniki Boscha.

Wysokiej jakości olej do dwusuwów zapobiegnie konieczności skrobania nagaru z tłoków. Eksploatacja w przedziale 3-5 tys. obr./min. zapewni dużą żywotność silnika, mimo, że jest elastyczny. Przekraczając 5000 obr./min. uzyskamy co najwyżej duże wibracje, które mogą być przyczyną rozkręcania się tłumików. Zanim się zorientujemy i zawrócimy - w trasie, najczęściej są już rozjechane przez ciężarówkę.

Wał korbowy wytrzymuje przebieg 15-30 tys. km. W pierwszej kolejności zużywają się łożyska wewnętrzne oraz przegroda z uszczelnieniem "labiryntowym" oddzielająca skrzynie korbowe cylindrów. Przedmuchy powodują, że mieszanka zamiast do komory spalania przedmuchiwana jest pomiędzy skrzyniami korbowymi. Rozruch jest wówczas możliwy w zasadzie tylko po wlaniu dawki mieszanki poprzez otwór świecy zapłonowej.

Zużywające się łożyska wału potrafią czasem wybić gniazda w bloku silnika. Należy wówczas wymienić blok, który jest bardzo trudno dostępny. Montaż nowego wału w wybite gniazda spowoduje spadek jego trwałości nawet do 5-10 tys.km. Warto przy okazji skorzystać z łożysk SKF w miejsce oryginału, co znacznie podwyższy żywotność tych elementów. Do 1985 roku w Jawie montowano żeliwne cylindry, od tego roku wymieniono je na aluminiowe z żeliwnymi tulejami.

Napęd

Skrzynia biegów wykorzystuje wspólną dźwignię razem z rozrusznikiem. Przy okazji zamontowano mechanizm rozłączający sprzęgło podczas zmiany biegów, co teoretycznie wyklucza konieczność korzystania z ręcznego sprzęgła. W praktyce, nie stosowanie klamki sprzęgła przy zmianie biegów przyspiesza zużycie wodzików skrzyni biegów.

Sprzęgło mimo, że okładziny wytrzymują 25-30 tys.km należy do mało trwałych. Czasami już po 4 tys.km ścięciu ulegają nakrętki jego mocowania. Przez to docisk kosza ulega pogorszeniu co powoduje powstawanie luzów na wielowypuście wałka a w konsekwencji szarpanie przy ruszaniu. Linka sprzęgła często pęka w miejscu wejścia w blok silnika.

Łańcuch napędowy wytrzymuje 20 tys.km ale za sprawą metalowych osłon jego wymiana bywa uciążliwa. Sama osłona w przypadku zerwania łańcucha potrafi zablokować tylne koło.

Elektryka

Do 1985 stosowano instalację 6 V, później zmieniono napięcie na 12 V. Obydwie charakteryzują się złym zabezpieczeniem przed wilgocią. Każda z końcówek może być przyczyną zaniku napięcia, a kilkuletnia eksploatacja i parkowanie pod chmurką wymaga wymiany i konserwacji elektryki co kilka sezonów. Użytkownicy narzekają na dramatycznie niską trwałość włączników światła stop.

Rama, zawieszenie

Rama jest sztywna i przystosowana do montażu wózka bocznego. Niestety, zarówno pasażer motocykla jak i kosza siedzi za osią koła, co oznacza problem z dociążaniem przedniego koła przy dynamicznym ruszaniu.
Z niedomagań podwozia można wyróżnić ścinające się zabezpieczenie śruby główki ramy, oraz zbyt miękko zestrojone zawieszenie. Pozytywem są uszczelniacze widelca łatwo wytrzymujące 20 tys.km.

Centralna podstawka wygina się i łamie nawet po kilkuset "postawieniach". Boczna jest zbyt krótka i zapewnia raczej mało stabilną pozycję.

Hamulce i koła

Bębnowe hamulce są uznawane za niezbyt wydajne a dozowalność bywa mocno problematyczna. Łatwo zacierają się w deszczu i bywa, że nie działają równomiernie. Ich trwałość w fabrycznie nowym motocyklu to ok 10 tys./km, po wymianie rzadko wytrzymują powyżej 5 tys./km. Ich kształt przy montażu często wymaga korekty i docierania.

Szprychy i ich nakrętki często się luzują. Zazwyczaj raz na sezon warto je naciągnąć - bywa wówczas, że odkształcenia obręczy są na tyle duże, że brakuje "regulacji na gwincie". Fabryczne opony Barum są twarde ale i trwałe. Kto ma ambicje szybszej jazdy powinien wymienić je na współczesne konstrukcje.

Ergonomia/usterki osprzętu

Motocykl zaprojektowano tak, że najlepiej czują się na nim wysocy kierowcy. Niżsi mają problem z dopasowaniem kierownicy i zajęciem wygodnej pozycji. Kanapa uważana jest za zbyt twardą. Niestety, błyskawicznie uszkadza się obrotomierz, a wibrujący zbiornik paliwa zdradza zgubienie gumowych podkładek. Zignorowanie sprawy może wiązać się z pęknięciem spawu i wyciekiem paliwa.

Czy zatem Jawa to tylko pasmo porażek?

Absolutnie nie. Pojazd jest zaskakująco zwrotny, ma niewielką średnicę zawracania a dodatkowo dużą dzielność turystyczną za sprawą łatwo montowanych stelaży i kufrów. Mimo, że ma sporo wad, rzadko kiedy odmawia posłuszeństwa w trasie. Po prostu wymaga od kierowcy uwagi i ciągłej interwencji mechanicznej w wolnym czasie a spokojna eksploatacja znacznie zwiększa trwałość podzespołów. Kto się przekona, będzie mógł się cieszyć myślą techniczną z Czechosłowacji, która do pewnego momentu skutecznie konkurowała z MZ.

Ceny

Ceny używanych Jaw bywają różne. Od 2000 zł za egzemplarze w kiepskiej kondycji po 10-12 tysięcy za idealne sztuki z koszem bocznym. Ciekawostką jest fabrycznie nowy egzemplarz z 1990 roku za niecałe 17 000 zł. Czy warto kupić używana Jawę? Naszym zdaniem w dwóch przypadkach: pierwszy, jeśli chcemy się nauczyć mechaniki lub zacząć przygodę z restaurowaniem pojazdu używanego. Drugim powodem może być sentyment do pojazdów z czasów PRL…

Dane techniczne