Bardzo częstą przyczyną wypadków motocyklowych jest brak dostatecznego skupienia na jeździe u kierowców samochodów. Czyli słynne "bo ja go nie widziałem". Za taki stan rzeczy często próbuje się obwiniać motocyklistów, którzy albo jeżdżą za szybko, albo nienaturalnie przemieszczają się po jezdni, przez co kierowcom samochodów trudniej jest ich zauważyć. Jak jest naprawdę?

Specjaliści z IIHS zazwyczaj rozbijają samochody, aby sprawdzić, jak dobrze chronieni są w nich kierowcy i pasażerowie. Jeżeli lubicie filmiki z wypadkami, to na kanale IIHS macie całą bibliotekę rozmaitych testów zderzeniowych, w których, w odróżnieniu od Stop Cham, Polskie Drogi itp, na szczęście nikt nie ucierpiał:

https://www.youtube.com/user/iihs/videos

Tym razem organizacja IIHS zajęła się kwestią wpływu systemów autonomicznych w samochodach na koncentrację kierowców. Chodziło to, by zbadać, jak korzystanie z rozmaitych asystentów kierowcy wpływa na zdolność dostrzegania nietypowych sytuacji na drodze. Jak niezwykle nietypową sytuację wybrano ogromnego pluszowego misia, który podróżował po autostradzie w ogromnej odblaskowej kamizelce, przyczepiony do bagażnika SUVa. Przyznacie, że taki widok powinien wzbudzać sensację, a kierowcy nie tylko powinni koncentrować wzrok na tym niecodziennym zjawisku, ale duża ich część powinna dodatkowo udokumentować ten fakt filmikiem do internetu. Do testu zaangażowano 31 kierowców, podzielonych na trzy grupy:

- w pierwszej grupie byli kierowcy, którzy nigdy wcześniej nie korzystali z systemów asysty

- drugą grupę tworzyli kierowcy, którzy mieli podróżować z wyłączonymi systemami asysty

- trzecia grupa kierowców składała się z tych, którzy mają długą praktykę w używaniu systemów asysty kierowcy

Systemy wspomagające kierowcę są podzielone na sześć kategorii, od 0 (brak automatyzacji) do 5 (w pełni autonomiczna jazda). Obecnie najwyższym poziomem w dopuszczonych do sprzedaży samochodach jest poziom 2. Ten poziom obejmuje systemy, które w sposób ciągły kontrolują hamowanie, przyspieszanie i kierowanie tak, aby pojazd samodzielnie utrzymywał się na wyznaczonym pasie ruchu oraz zachowywał stałą odległość od pojazdu go poprzedzającego. Taki aktywny tempomat z kontrolą pasa ruchu. Ponieważ zdarzały się wypadki, w których systemy z poziomu 2 miały trudności z radzeniem sobie z niektórymi scenariuszami jazdy, a dodatkowo miały problem z uwzględnieniem stanu nawierzchni drogi w swojej pracy, dlatego przy jeździe z włączonymi systemami poziomu 2 wymagany jest stały nadzór ze strony kierowcy. Na przykład trzymanie rąk na kierownicy. Gdy system wykryje, że kierowca nie przykłada siły rąk do kierownicy, wtedy inicjuje alarm. 

Test "Pluszowego Misia" IIHS polegał na godzinnej jeździe Mercedesem C z roku 2019 po autostradzie w stanie Maryland. Podczas tej godziny każdy z biorących udział w teście kierowców był trzykrotnie wyprzedzany przez SUVa z gigantycznym pluszowym niedźwiedziem na tyle. Każdy z kierowców miał tego niedźwiedzia z przodu przed swoimi oczami przez około 30 sekund. Kamery wewnątrz Mercedesa badały wzrok kierowców tak, aby ustalić, w jakim kierunku patrzą oni podczas kontaktu z Misiem. Rejestrowały także widok drogi z przodu. Dodatkowo po zakończonej jeździe każdego z kierowców zapytano o nietypowe zdarzenia, które zaobserwował on podczas eksperymentu, a jeżeli kierowca informował o dziwnym misiu w kamizelce odblaskowej, to musiał podać dokładnie, ile razy go widział.

Wśród kierowców, którzy po raz pierwszy jechali z włączonymi systemami asysty, dwukrotnie więcej było tych, którzy ani razu nie zauważyli misia. W grupie osób, posiadających długą praktykę w używaniu systemów autonomicznych w autach, niemal wszyscy zauważyli SUVa z niedźwiedziem. Co ciekawe, w grupie tej kierowcy podawali największą liczbę sytuacji, w których "odblaskowy miś" ich mijał. Ci kierowcy, którzy najwięcej razy zauważyli niedźwiedzia, dużo częściej spoglądali też na drogę przez przednią i boczną szybę, co zarejestrowały zainstalowane w samochodach kamery. Kierowcy, którzy przegapili niedźwiedzia, patrzyli głównie przed siebie.

Dlaczego ten test jest ważny? Symulacja z mijającym auta niedźwiedziem przypomina wymijanie samochodów przez jadący motocykl. Jeżeli kierowcy nie zauważają wyprzedzającego ich niedźwiedzia w odblaskowej kamizelce, to w podobny sposób mogą nie zwrócić uwagi na wymijającego ich motocyklistę. Jeżeli nie widzę niedźwiedzia z przodu po swojej lewej stronie, to jak mają zauważyć w lewym lusterku motocyklistę, który zbliża się do nich do tyłu? Badana grupa była stosunkowo nieliczna, ale wyniki dają nadzieję, że po zdobyciu doświadczenia kierowcy będą jeździli z systemami autonomicznymi bardziej uważnie. Na początku takie systemy absorbują uwagę kierowców, przez co mniej skupiają się oni na tym, co dzieje się dokoła. Gdy jednak kierowca przyzwyczai się do obecności systemów asysty, to może więcej uwagi poświęcać zdarzeniom przed przednią i za boczną szybą. To daje nadzieję, że systemy autonomiczne w samochodach przyczynią się do większego bezpieczeństwa motocyklistów, poruszających się między samochodami na drogach.

Pełny raport IIHS jest dostępny w wersji angielskiej tutaj:

https://www.iihs.org/api/datastoredocument/bibliography/2221