Nie wiele osób zdaje sobie sprawę, ale wał kardana to określenie potoczne, chociaż nieprecyzyjne, bowiem de facto chodzi o wał napędowy z przegubami Cardana. Postaramy się wyjaśnić różnice w pojęciach.

Wał Kardana

Wał kardana to wał napędowy składający się z minimum dwóch sprzęgieł Cardana, będący fragmentem układu napędowego w motocyklu pomiędzy skrzynią biegów i kołem, a właściwie przekładnią końcową.

Sprzęgło Cardana/przegub Cardana

Sprzęgło Cardana nazywany czasem sprzęgłem stałym, przegubowym lub wychylnym a także przegubem Cardana / krzyżakowym, to termin poprawny z punktu widzenia mechaniki. W praktyce to element łączący wał czynny z biernym (oba zakończone widełkami) za pomocą krzyżakowego łącznika. Taka konstrukcja umożliwia przeniesienie napędu poprzez obrót obu wałów, nawet jeśli są względem siebie pod kątem 45 stopni.

Aby nie popełniać błędu w terminologii nie możemy powiedzieć, że w motocyklu napęd odbywa się za pomocą sprzęgła Cardana. Jeśli już, to za pomocą zestawu sprzęgieł Cardana połączonych wałem. Albo, potocznie, wałem kardana. W każdym razie pojęcia sprzęgło/przegub Cardana nie są tożsame z wałem kardana.

Zastosowanie w motocyklach

Wał kardana ma wierne grono swoich fanów, ale w motocyklach zyskał mniejszą popularność, niż łańcuch, który jest lżejszy, tańszy, powoduje mniejsze straty mocy i łatwiej w nim zmodyfikować przełożenia. Wał z podwójnym sprzęgłem Cardana jest jednak znacznie bardziej trwały a jego obsługa ogranicza się do wymiany oleju zgodnie z interwałem serwisowym nie brudzi także nadmiarem smaru tylnego koła.

Zatem będzie pożądany w konstrukcjach turystycznych oraz chopperach i cruiserach. Wszędzie tam, gdzie masa ma mniejsze znaczenie, a liczy się komfort użytkownika oraz czystość pojazdu.

W początkowym okresie budowy motocykli konstruktorzy pozostawiali wał napędowy "odkryty", aktualnie w zasadzie są to konstrukcje wmontowane w wahacz. Dzięki temu zwiększa się ochroniona przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz zabrudzeniem. Taka konstrukcja ułatwia także dostęp do tylnego koła co może mieć znaczenie choćby podczas konserwacji pojazdu.

Człon Cardan/Kardan to hołd dla matematyka, mechanika i lekarza z epoki renesansu, Girolamo Cardano, który opisał teoretyczną konstrukcję takiego przegubu. Typ był o tyle ciekawy, że przewidział datę własnej śmierci. Kiedy ta, w określonym czasie nie nadchodziła, postanowił popełnić samobójstwo.

Oznaki zużycia / przyczyny awarii

Zużycie wału napędowego może powodować następujące objawy:

• wibrację z okolic wahacza
• drżenie układu przeniesienia napędu
• buczenie, dudnienie lub wszlekie niestandardowe dźwięki z napędu
• stukania i szarpnięcia podczas ruszania.

Co najczęsciej może być przyczyną awarii? Uszkodzone krzyżaki przegubu, łożyska, podpory, luzy bądź utrata współosiowości w przekładni końcowej...

Jak widać, "wał kardana" to bardzo przyjazne motocyklistom rozwiązanie. Mimo wyższych kosztów i strat mocy sięgających nawet 25%, ułatwia codzienną obsługę i zmniejsza brudzenie tylnej części motocykla. A co najważniejsze, ryzyko jego zepsucia jest znacznie mniejsze, niż w przypadku łańcucha. Jeśli posiadacie motocykl napędzany w taki sposób, pamiętajcie o okresowej obsłudze!