Ścigacz.pl

Szlachetne zdrowie…

…, nikt się nie dowie, jako smakujesz, aż się zepsujesz. Ta stara prawda w przypadku motocyklistów jest wyjątkowo aktualna. Mając na uwadze zbliżający się sezon, postanowiliśmy przygotować we współpracy z jedną z najlepszych polskich klinik ortopedycznych, warszawskim Centrum Medycyny Sportowej, cykl publikacji na temat tego jak radzić sobie w sytuacji, gdy doznacie kontuzji na motocyklu. To nieistotne czy stanie się to w czasie zmagań sportowych, wyprawy turystycznej czy też w tracie dojazdu do pracy. Istotne jest to, aby jak najszybciej odzyskać pełnię zdrowia, która w pełni pozwoli ponownie czerpać przyjemność z jazdy jednośladem.

Cud natury

Twój staw barkowy ma największy zakres ruchu ze wszystkich stawów w organizmie. Ta elastyczność pozwala na uderzenie backhandem w tenisa, umożliwia wyciąganie ramienia, aby sięgnąć po coś z górnej półki, lub podnieść ciężki przedmiot. Ramię ma wpływ na skomplikowane ruchy dłoni, takie jak machanie na pożegnanie lub praca za pomocą myszki na komputerze. Rzecz jasna, to także w dużej mierze dzięki genialnej konstrukcji obręczy barkowej możemy także czerpać przyjemność z jazdy motocyklem.

Ramię składa się z 3 kości: łopatki, obojczyka i kości ramiennej. Głowa kości ramiennej jest dwa razy większa od panewki łopatki. To powoduje, że sterowanie ruchem łopatki jest bardzo złożone. Stabilizacja barku i możliwość skomplikowanych ruchów obręczy barkowej zależy przede wszystkim od czynnych stabilizatorów ramienia czyli mięśni oraz prawidłowej pracy układu nerwowego. Mówiąc krótko tych struktur, które najczęściej ulegają uszkodzeniu przy upadku z motocykla czy przy urazie sportowym.

Jakie są najczęstsze urazy u motocyklistów?

Wraz ze wzrostem popularności jednośladów wzrasta ilość urazów. Większość z nich dotyczy kończyny górnej, a w szczególności barku. W przypadku sportów motocyklowych, złamania obojczyka można uznać za kontuzję „branżową” zarówno jeśli chodzi o wyścigi drogowe, jak również offroad. Temat dotyczy wszystkich, także tych najlepszych. Boleśnie przekonał się o tym sam Dani Pedrosa, który w tym roku swój obojczyk skutecznie połamał na treningu przed GP Japonii.

Motocykliści często cierpią na stany zapalne stawu ramiennego, uszkodzenie stożka rotatorów, uszkodzenia obrąbka panewki stawu ramiennego, złamania obojczyka, zwichnięcie stawu ramiennego czy też uszkodzenie splotu barkowego. Te urazy związane są nie tylko z wypadkami motocyklowymi, ale mogą być konsekwencją wykonywanych ruchów głową.

Najczęstszym urazem pozostaje jednak złamanie obojczyka. Jest ono konsekwencją upadku na wyciągniętą rękę oraz uderzenia barkiem w asfalt lub twardą przeszkodę.

Jakie jest postępowanie po urazie obojczyka?

Pierwszą fazą gojenia jest ustabilizowanie złamanych kości. Gdy trafisz na ostry dyżur najprawdopodobniej dostaniesz specjalną opaskę (ósemkę) lub twój obojczyk zostanie zagipsowany wraz z tułowiem. Ważnym jest, aby dobrze zdiagnozować jak wygląda to złamanie. Często, wyżej przedstawione techniki nie sprawdzają się i może dojść do powikłań, które będą rzutować w przyszłości nie tylko na komfort i sprawność jazdy motocyklem, ale także na aktywność dnia codziennego. Mogą to być krzywo zrośnięte kości, wytworzenie stawu rzekomego, powikłania ze strony bardzo blisko położonych żeber. Upewnij się zatem czy przy pierwszym kontakcie z lekarzem złamany obojczyk został prawidłowo ustawiony. Pamiętaj, że w dobrych klinikach możesz szukać pomocy ze strony chirurga, który w zależności od rozległości uszkodzenia może operacyjnie zespolić i unieruchomić złamane kości, co daje znacznie lepsze efekty, skraca czas rehabilitacji i przyśpiesza powrót do aktywności zawodowej i sportowej.

Jeżeli kości są prawidłowo ustawione to złamania obojczyka zazwyczaj zrastają się bez interwencji chirurgicznej. Wymaga to jednak dużego ograniczenia aktywności nawet z wyeliminowaniem jakichkolwiek ruchów barku. Na ogół obojczyk leczy się od sześciu do ośmiu tygodni zaś po wstawieniu płyty gojenie może nastąpić po około czterech tygodniach.

Leczenie

Forma leczenia zależy od rodzaju i rozległości uszkodzeń. W przypadku złamań np. kości ramiennej, obojczyka lub łopatki wybór metody leczenia uzależniony jest od rodzaju złamania i przemieszczenia odłamów kostnych. Złamania bez przemieszczenia odłamów wymagają przeważnie leczenia zachowawczego tj. unieruchomienia. Złamania bardziej skomplikowane kwalifikują się często do leczenia operacyjnego, polegającego na nastawieniu odłamów kostnych i zespolenia implantami ( płytkami ) lub gwoździami śródszpikowymi. Stabilne zespolenie złamania umożliwia wczesne podjęcie rehabilitacji a zatem szybszy powrót do pełnej sprawności.

Częstymi kontuzjami są również urazy tkanek miękkich okolicy barku. Jednym z nich jest zwichnięcie stawu ramiennego, które wymaga nastawienia w warunkach szpitalnych i odpowiedniego unieruchomienia. Kolejnym powszechnym uszkodzeniem wśród motocyklistów jest zwichnięcie stawu obojczykowo-barkowego, które w większości wypadków wymaga leczenia operacyjnego.

Dużą grupą uszkodzeń są uszkodzenia ścięgien stożka rotatorów, często nierozpoznawane szczególnie w przypadkach urazów wielonarządowych. Uszkodzenia te wymagają dokładnej diagnostyki RTG, USG, MR i w zależności od wyniku tych badań podejmuje się decyzję o sposobie leczenia, zachowawczym czy operacyjnym. Każdy wypadek wymaga bezwzględnej konsultacji lekarskiej.

Czy potrzebna jest rehabilitacja?

Bardzo istotnym jest by od pierwszych dni być pod opieką fizjoterapeuty. Rehabilitacja jest integralną częścią procesu leczenia. Odpowiednio dobrane zabiegi nie tylko wspomagają proces gojenia, ale także pozwalają bardzo szybko uruchomić uszkodzony staw. Niestety w polskich szpitalach temat rehabilitacji jest często traktowany po macoszemu, a wielu pacjentów którym zdejmowany jest gips nawet nie jest instruowana przez lekarza o potrzebie udania się na odpowiednie zabiegi.

Po zespoleniu kości i złamania rehabilitacja zaczyna się od prostych ćwiczeń przywracających zakres ruchu, a następnie przechodzi do budowania siły i przywracania funkcji obręczy barkowej.

Pełny powrót do sportu i jazdy motocyklem będzie zależeć od stopnia złamania i tempa gojenia.

Czemu rehabilitacja jest tak ważna?

Rehabilitacja jest integralną częścią procesu leczenia, zarówno po złamanym obojczyku jak i po każdym innym urazie. Obręcz barkowa jest kompleksem pięciu stawów, dwóch fizjologicznych i trzech anatomicznych w związku z tym patologie biomechaniki (praca mięśni, stawów więzadeł, kaletek itp.) powodują różnorodne ,indywidualne dla każdego przypadku ustawienia łopatek , obręczy barkowej i związany z tym kąt natarcia mięśni. Rehabilitacja będzie polegała na rozpoznaniu tych patologii i spersonalizowanym leczeniu. Te same ćwiczenia wykonane u jednych osób mogą zaszkodzić innym. Stretching, ćwiczenia wzmacniające, ćwiczenia prioprorecepcji (czyli koordynacji ruchowej) automobilizacje, korekcja głowy, łopatek i postawy ciała to elementy które prawidłowo dobierze ci fizjoterapeuta. Dodatkowo na rehabilitacji stosowana jest fizykoterapia. Zabiegi takie jak pole magnetyczne, laser, prądy czy krioterapia wspomagają procesy gojenia i zmniejszają stan zapalny, a co za tym idzie wpływają znacząco na ból. Twój terapeuta nauczy cię także odpowiednich ćwiczeń, które będziesz wykonywać w domu.

Czy coś jeszcze może się wydarzyć podczas upadku na wyprostowana rękę?

Może dojść do zwichnięcia barku (czyli prościej mówiąc do wyskoczenia barku), a co gorsza może także ulec naciągnięciu lub może dojść do poważnego uszkodzenia splotu barkowego.

Jakie są objawy?

Splot ramienny to grupa pięciu głównych nerwów przewodzących sygnały ruchu i czucia do mięśni całej kończyny górnej (ręki). Nerwy te wychodzą z rdzenia kręgowego na wysokości kręgów szyjnych. Uszkodzenie splotu ramiennego jest uszkodzeniem nerwów, zatem objawy, jakie temu towarzyszą to wiotka (bezwładna) ręka, brak kontroli mięśni ramienia, dłoni i nadgarstka, brak czucia ramienia lub samej dłoni. Jeżeli dojdzie do zwichnięcia barku należy koniecznie udać się do lekarza, który zaproponuje odpowiednie leczenie (zachowawcze lub chirurgiczne).

Pamiętaj, że przy takim uszkodzeniu najistotniejsze jest to by bardzo szybko zdiagnozować uszkodzenie i podjąć odpowiednie leczenie. Przy uszkodzeniu splotu barkowego czas jest twoim wrogiem. Zbyt późno podjęte leczenie może doprowadzić nawet do trwałych uszczerbków zdrowia, co może całkowicie wyeliminować cię z aktywności motocyklowej.

Jakie inne urazy barku mogą wystąpić przy jeździe motocyklem?

Często spotykanym urazem jest zmęczeniowe (zwyrodnieniowe) uszkodzenie ścięgien stawu ramiennego (stożka, rotatorów). Najczęściej spotykany u osób po 45 roku życia, u których występuje osłabienie struktury ścięgien. Jeśli jeździsz motocyklem i po dłuższej jeździe odczuwasz ból ramienia (często promieniujący w kierunku łokcia) przy próbie odwiedzenia ramienia, lub zauważyłeś trzeszczenie i zanik mięśni na łopatce to prawdopodobnie została uszkodzona dolna część przyczepu mięśni rotujących staw ramienny. W zależności od pacjenta stosuje się w takich przypadkach unieruchomienie specjalnym stabilizatorem oraz fizjoterapię. Jeśli to nie pomoże to konieczna jest operacja rekonstrukcyjna ścięgien i to podobnie jak po złamaniu obojczyka odpowiednio wdrożona rehabilitacja.

Pamiętaj o tym że przy przeciążeniach czy urazach mięśni warto spotkać się z fizjoterapeutą. Czasem wystarczy tylko założyć kinesiotaping (metoda terapeutyczna wspomagająca gojenie za pomocą specjalnych plastrów).

Kiedy należy iść do lekarza i gdzie go szukać?

Kiedy ból barku staje się coraz bardziej uporczywy i zaczyna przeszkadzać w codziennej działalności, nadszedł czas, aby porozmawiać z fizjoterapeutą lub lekarzem o leczeniu barku. Zbyt długie zwlekanie z podjęciem leczenia może doprowadzić do tzw. zamrożenia barku, tj. stanu, w którym znacząco zostaje upośledzona funkcja obręczy barkowej czasem do tego stopnia, że nie można wykonać żadnego ruchu.

Dowiedz się jakim stanem możesz się nie przejmować, a jakim powinieneś się zająć natychmiast, przeczytaj historie innych pacjentów o bólu barku i znajdź lekarza w renomowanej klinice ortopedycznej. W tego typu placówkach masz możliwość kompleksowego leczenia: pełną diagnozę RTG, RM, USG, lekarzy ortopedów i innych specjalistów medycyny sportowej, operacje i skuteczną rehabilitację.

Pamiętaj, że rehabilitacja nie dotyczy tylko pacjentów pooperacyjnych. Odpowiednio dobrany trening wpłynie na twoją kondycję i będzie pierwszym punktem w profilaktyce przeciw urazowej.

Jak mogę się uchronić przed urazem?

Sposoby zapobiegania urazom barku sprowadzają się w zasadzie do trzech możliwości, przy czym żadna nie daje gwarancji wyjścia cało z każdej opresji.

Pierwszym z zabezpieczeń jest dobra kondycja fizyczna. Osoby słabo wytrenowane, szczególne jeśli mają nadwagę, będą bardzo podatne na urazy. Podkreślał to w rozmowie z nami choćby Tadek Błażusiak.

Druga z aktywnych form poprawy bezpieczeństwa to dostosowanie tempa jazdy do własnych możliwości. Brzmi jak truizm, ale co roku tysiące motocyklistów na własnej skórze przekonuje się o prawdziwości tego stwierdzenia.

Trzeci ze sposób prewencji w przypadku urazów barku to rzecz jasna odpowiednia odzież motocyklowa. W przypadku obręczy barkowej pełne zabezpieczenie tej części ciała jest problematyczne. Nie istnieją żadne specjalne ochraniacze obojczyka. Ciuchy szosowe rzecz jasna dysponują ochraniaczami w okolicy barku, ale ich zdolność rozpraszania energii jest ograniczona. Buzery offroadowe świetnie chronią kręgosłup, klatkę piersiową oraz łokcie, ale obojczyk jest tym najsłabszym miejscem w całym ogniwie. W dużej mierze wynika to z konstrukcji stawu barkowego oraz wysokiej ruchliwości jaką ten sobą prezentuje. Do złamania obojczyka wystarczy relatywnie lekkie uderzenie w kość. Rzecz jasna nie znaczy to, że nie należy się zabezpieczać, bo każde minimalizowanie ryzyka jest ważne. Należy jednak mieć świadomość, że nie z każdych tarapatów da się wyjść bez uszczerbku.

Konkluzje

Współczesna medycyna potrafi naprawdę dużo. Niestety często skorzystać z jej wszystkich zdobyczy w Polsce w publicznej służbie zdrowia jest bardzo trudno. Nie będziemy roztrząsać czemu tak się dzieje. Ważne, abyście wiedzieli czego wymagać od lekarzy. Nie zadowalajcie sie wymówkami "że to już tak musi zostać". Warto też mieć świadomość że gdy sprawy za kierownicą potoczą się źle – są także inne możliwości niż NFZ. Odpowiednio zdiagnozowane i właściwie leczone kontuzje nie pozostawią wtedy trwałego uszczerbku na zdrowiu, a jeśli nawet tak się stanie, to będzie on możliwie najmniejszy.