Ścigacz.pl

Już od blisko czterech dekad motoryzacyjny początek każdego nowego roku należy do jednego wydarzenia. Tak, macie rację, chodzi o najbardziej znany maraton terenowy na świecie. Słowo „Dakar” jest wtedy odmieniane we wszystkich językach, we wszystkich przypadkach, przez wszystkie agencje informacyjne.  W przeddzień 38. edycji 2016 Rajdu Dakar postanowiliśmy odświeżyć Wam historię tej imprezy. Spróbujemy wyjaśnić co przyciąga w jej przypadku uwagę milionów ludzi na całej Ziemi. Zaczynamy od genezy Dakaru. Tego kto, gdzie i dlaczego wymyślił najważniejszą, najtrudniejszą i najbardziej prestiżową offroadową imprezę znaną ludzkości. Zaprezentujemy także sylwetki najważniejszych motocyklistów, którzy w tej imprezie triumfowali.

Wszystko zaczęło się od jednego człowieka, którego niestety od dwudziestu ośmiu lat z nami nie ma. Pozostał z nami jego dorobek, którym możemy cieszyć się co roku. Wydarzenie które zapoczątkowało całą sekwencję zdarzeń miało miejsce w  1977 roku. W jednym miejscu i czasie znalazły się trzy składowe: libijska piaszczysta pustynia, motocykl Yamaha XT500 i człowiek – Thierry Sabine. Francuz w trakcie wyścigu Abijan – Nicea zgubił się na pustyni. Nawigując samotnie wśród piasków doszedł do wniosku, że to właśnie jest idealne środowisko do tego, aby rozgrywać coroczny rajd, w którym każdy mógłby sprawdzić granice wytrzymałości swoje i swojej maszyny.

Te trzy elementy, czyli człowiek, maszyna i pustynia nie zmieniły się w koncepcji rajdu Dakar od ponad 30 lat. Nie miało wielkiego znaczenia, że polityka i geografia zmieniały, czasem znacznie, trasę rajdu. Duch rywalizacji zawsze pozostawał ten sam i było nim wyzwanie rzucone pustyni przez człowieka. To dzięki tej prostej formule impreza odniosła ogromny sukces i dzięki niej także pewna i bezpieczna wydaje się jej przyszłość. Impreza początkowo była przedsięwzięciem kierowanym do amatorów. Pierwsi uczestnicy ruszali do walki z pustynią na motocyklach, które praktycznie nie były do tego przygotowane. Z czasem, gdy impreza zaczęła przyciągać zainteresowanie mediów, w rajdzie pojawiły się poważne zespoły oraz ogromne pieniądze. Dziś w przypadku startu motocyklem, niezbędne minimum na opłatę wpisowego, logistykę, obsługę mechaników to koszt około 150 tysięcy euro. Kwota ta nie uwzględnia samego pojazdu. Budżety czołowych zespołów wyrażane są w milionach (w latach poprzednich budżet Orlen Teamu nieoficjalnie szacowano na półtora miliona euro, teraz jest on zapewne większy), ale ciągle około 80% zawodników to amatorzy, dla których rajd jest przygodą i spełnieniem marzeń.

Coś, co dla wielu wydawało się przepisem na awanturę na skalę międzynarodową, wystartowało po raz pierwszy 26 grudnia 1978 roku. Na paryskim placu Trocadero zgromadziły się 182 ekipy, których celem było pokonanie trasy o długości 10 tysięcy kilometrów prowadzącej przez brody, pustynie i bezdroża. Początkowo trasa rajdu prowadziła przez Francję aż do Dakaru, stolicy Senegalu, z odpoczynkiem na czas przeprawy przez Morze Śródziemne. Trasa rajdu zmieniała się jednak z roku na rok, a po raz ostatni zawodnicy rywalizowali na trasie Paryż – Dakar w roku 1994. To był też ostatni raz w którym ścigano się ze stolicy Francji do Dakaru, a potem z powrotem…

Cyril Neveu, ur. 1956 – francuski zawodnik, pierwszy zwycięzca rajdu Dakar

W pierwszym Dakarze nie było oddzielnej klasyfikacji na motocykle, samochody i ciężarówki. Dlatego nieznany nikomu Francuz  Cyril Neveu na swoim motocyklu Yamaha XT500 został pierwszym zwycięzcą maratonu. Co ciekawe Neveu wygrał klasyfikację generalną imprezy nie wygrywając ani jednego odcinka specjalnego. Co równie ciekawe, wszystkie trzy miejsca na podium przypadły w udziale motocyklistom. Po wygranej Cyril podzielił się swoimi wrażeniami: „To była wygrana, która dała mi niezapomnianą radość, także dlatego że była to niesamowita rodzinna wyprawa – z moim ojcem, który zapewniał mi wsparcie techniczne, oraz moim bratem, którego Land Rover był w pewnym momencie na pozycji lidera.” Cyril Neveu dwukrotnie z rzędu został zwycięzcą rajdu Dakar na motocyklu Yamaha XT500 i taki rozwój wypadków zachęcił go do tego, aby zostać zawodowym kierowcą wyścigowym. W kolejnym roku Francuz przesiadł się na Hondę, ale musiał odstąpić pierwsze miejsce na rzecz Huberta Auriola. W 1982 Neveu ponownie był pierwszy, teraz za sterami Hondy XR550. Potem jak ujął to sam Cyril były wzloty i upadki, ostra rywalizacja z Auriolem i Gastonom Rahierem. Dwie kolejne wygrane w 1986 i 1987, już na motocyklu Honda NXR750V przyszły Francuzowi z ogromnym wysiłkiem, w dużej mierze dzięki temu że Hubert Auriol wycofał się z rajdu po kontuzji z dwoma skomplikowanymi złamaniami. Jednocześnie Neveu startował w różnych imprezach enduro. Roku 1988 zawodnik przeszedł na drugą stronę barykady i został jednym z organizatorów imprezy. Na odejście ze sportów motorowych zdecydował się w 1992 po śmierci przyjaciela Gillesa Lalaya, która bardzo mocno go dotknęła.

Hubert Auriol, ur. 1952, nazywany „Afrykańczykiem” (urodził się w Etiopii) – francuski zawodnik i były dyrektor rajdu Paryż Dakar

Auriol był pierwszym zawodnikiem Dakaru, który wygrywał w obu klasach – motocykli i samochodów. Francuz zaczął startować w enduro i motocrossie w roku 1973. W rajdzie Dakar startował w latach 1979-1987 za sterami motocykla. Początkowo startował na Yamaha XT500, potem przesiadł się w 1981 roku na BMW R80GS i to okazało się strzałem w dziesiątkę. Auriol wygrał wtedy imprezę z przewagą trzech godzin nad kolejnym rywalem. Sukces ten udało się powtórzyć w roku 1983, kiedy to jego łupem padła także słynna impreza Baja 1000. W roku 1987 Auriol na przedostatnim etapie zderza się z drzewem. Ma dwa otwarte złamania stawów skokowych. Szok, wola walki i brak rozeznania w powadze kontuzji sprawiły, że Francuz doprowadził do ładu swoją Cagivę i dojechał 20 kilometrów do ostatniego check-pointu… Po dziś dzień nikt nie wie jak było to możliwe, w każdym razie świadkowie na miejscu byli ponoć w ciężkim szoku. W roku 1992 Auriol wrócił na Dakar, tyle że  w samochodzie. W latach 1995-2004 został dyrektorem rajdu, stał się też inicjatorem i propagatorem imprezy satelickiej „Heros Legend”, która po praz pierwszy odbyła się w lutym i marcu 2006 roku. Auriol chciał wrócić do źródeł legendy, dlatego wszyscy uczestnicy tej imprezy pojechali na motocyklach Yamaha XT500 i mając do dyspozycji jeden pojazd pomocy technicznej na trzech uczestników. Tak jak w pierwszych imprezach start Heros Legend odbywał się pod Wieżą Eiffela, a kończył w Senegalu.

Gaston Rahier, 1947-2005, maleńka Belgia dała światu wielu znakomitych kierowców wyścigowych, a Gaston Rahier jest jednym z najlepszych

Rahier to zwycięzca Mistrzostw Świata w motocrossie w klasie 250 (1974 rok), trzykrotny Mistrz Świata w klasie 125 (1975, 1976 i 1977), uczestnik wielu rajdów i wyścigów na całym świecie. W 1976 zwyciężył w Motocrossie Narodów. W klasie 125 wygrał aż 29 wyścigów w Mistrzostwach Świata i do dziś jest to niepobity rekord. Rahier był także pierwszym Belgiem, który triumfował w rajdzie Paryż-Dakar. Udało mu się to w latach 1984 i 1985. Był zresztą pierwszym zwycięzcą, który nie był Francuzem. Startował na motocyklu BMW GS980R. Gaston zaangażował się w rajdy po ciężkiej kontuzji w motocrossie, w wyniku której omal nie stracił ręki. Starty w rajdzie Paryż-Dakar rozpoczął na BMW R80GS, którego wysokość siedzenia wynosiła ponad 1000mm, a Rahier był raczej niskiego wzrostu – 164cm! Nazywano go „Małym człowiekiem z ogromną reputacją”, a w roku 1985 kierowcę uhonorowano tytułem „Sportowca roku Belgii”. Gaston zmarł w Paryżu w roku 2005 w wielu 58 lat. 

Edi Orioli, ur. 1962, włoski kierowca, przez wielu uważany za jednego z najlepszych zawodników jacy startowali w rajdzie Dakar

Wygrał rajd w roku 1988 na Hondzie NXR800V, w 1990 i 1994 na Cagivie Elefant900, w roku 1996 na Yamaha YZE850T. W 1987 był drugi, w 1995 trzeci. W roku 1993 roku Orioli wygrał Rajd Faraonów. Przez wielu porównywany był z Valentino Rossim, który okazywał się równie skuteczny w pokonywaniu rywali i przewidywaniu sytuacji na trasie. Edi wygrywał w czasach, kiedy Dakar był prawdziwym Dakarem, czyli kiedy motocykliści mieli do dyspozycji motocykl i kompas, spali w namiotach i sami zajmowali się swoimi maszynami. Wielu twierdzi, że to były zupełnie inne czasy, ale że zwycięstwa wtedy osiągane były o wiele bardziej wartościowe. Od roku 2000 Edi Orioli przesiadł się do samochodów i kontynuował karierę jako kierowca wyścigowy. Ostatni raz było o nim głośno całkiem niedawno bo w roku 2009 kiedy to z grupą przyjaciół ruszył motocyklami Ducati ST4 na wyprawę o nazwie „Oswojenie Rosji”, w trakcie której grupa przejechała w 12 dni od Moskwy do Władywostoku dystans ponad 10 tysięcy kilometrów.

Stеphane Peterhansel, ur. 1965 legendarny francuski kierowca motocyklowy i samochodowy

Jeśli w Formule 1 żywą legendą jest Michael Schumacher, w rajdach samochodowych Sebastian Loeb, to w Dakarze osobą o podobnym statusie jest właśnie  Stеphane Peterhansel. To do niego należy rekord ilości zwycięstw w Dakarze. Pierwsze 6 z nich Francuz odniósł za sterami motocykli Yamaha, a pozostałe w samochodach Mitsubishi. Peterhansel był drugim kierowcą po Hubertcie Auriolu który wygrał zarówno w klasyfikacji motocykli jak i samochodów. Ojcem Stephana był kierowca rajdowy, który podarował synowi pierwszy motocykl w wieku 8 lat, a potem zaszczepił w nim pasję do motocrossu. W wieku 15 lat Francuz postanowił skoncentrować się na motocrossie i zaczął wygrywać zawody dla dorosłych. Po dwóch latach rzucił szkołę, aby skupić się na treningach i tym, aby zostać profesjonalnym zawodnikiem. Ojciec cały czas go wspomagał, planując w razie porażki wyścigowych planów syna wciągnąć go w rodzinny biznes produkcji urządzeń sanitarnych. W wieku 18 lat Peterhansel otrzymał licencję zawodniczą i szybko zdobył tytuł Mistrza Francji w Enduro. Potem był kontrakt ze szwedzką w owym czasie Husqvarną. W 1987 Francuz przeszedł do zespołu Yamahy, a w styczniu kolejnego roku pojechał swój pierwszy Dakar mając zaledwie 22 lata! Imprezę ukończył na 18 pozycji, a w kolejnym roku był już 4. Stephane cały czas jeździł również enduro, a nawet się ożenił. W czasie Dakaru 1990 urodził mu się syn i tego samego dnia Peterhansel wygrał swój pierwszy w życiu etap rajdu, obejmując przy okazji prowadzenie w klasyfikacji generalnej. Niestety później kierowca zgubił się na pustyni, a to zaprzepaściło szanse na wygranie całej imprezy. Rok później Stephane nie dał już sobie odebrać zwycięstwa i w dwóch kolejnych latach powtórzył swój sukces. W roku 1992 Francuz wygrał również rajd Paryż-Moskwa-Pekin, w roku 1994 nie obronił tytułu z powodu zmian w regulaminie, ale rok później wygrał imprezę po raz czwarty. W roku 1996 Peterhansel wycofał się z imprezy z powodu problemów z dotankowaniem maszyny, ale w dwóch kolejnych rajdach ponownie był górą. Tego samego roku Stephane zdobył Mistrzostwa Świata w Enduro (250cc, 2T), ale po szóstej wygranej w afrykańskim maratonie zdecydował nie startować więcej na motocyklu z powodu problemów ze zdrowiem. Kolejne starty odbył za kierownicą samochodu Nissan. Nie odpuszczając po zmianie „środka transportu” żadnego Dakaru Peterhansel był w 1999 roku na siódmej pozycji na mecie. Jak dotychczas Francuz startuje w Dakarze co roku, wygrywając po raz ostatni w samochodzie Mini w 2012 roku. W chwili obecnej Stephane Peterhansel ma na swoim koncie 10 zwycięstw w rajdzie Dakar – 6 w klasyfikacji motocyklistów i 4 w klasyfikacji samochodów. 

Nani Roma, ur. 1972, włoski zawodnik rajdowy

Po raz pierwszy uczestniczył w Dakarze w roku 1996, ścigając się jednocześnie w rajdach Tunisu, Dubaju i w Baja Espana Aragon. W roku 2004 Włoch wygrywa Dakar na KTMie LC4660R. Po tym zwycięstwie Roma przesiadł się do samochodu i po dziś dzień rywalizuje w Dakarze.

Richard Sainct, 1970-2004, francuski zawodnik, który swoją przygodę z rajdami zaczynał od motocykli, nie z myślą o zwycięstwach, a z myślą o przygodzie

Pomimo tego Sainct został trzykrotnym zwycięzcą rajdu Paryż-Dakar, triumfatorem Rajdu Faraonów w roku 2002, dwukrotnym zwycięzcą rajdu Atlas (1997, 1998), rajdu Tunis (1998, 1999) i rajdu Maroko (2001, 2002). Po udanym sportowym debiucie w motocrossie Richard w wieku 18 lat przesiadł się na Enduro i już w kolejnym sezonie wygrał Mistrzostwa Francji w tej dyscyplinie. W roku 1990 bierze udział w swoim pierwszym afrykańskim maratonie – rajdzie Atlas. W roku 1991 w wieku 21 lat próbuje swoich sił w rajdzie Paryż – Dakar. W 1992 z powodu braku budżetu Francuz rezygnuje ze startu w Dakarze. Trzy lata później wraca jednak do rywalizacji z kontraktem Hondy i kończy imprezę na piątej pozycji. W latach 1990-2000 na motocyklu BMW F650RR zostaje zwycięzcą Dakaru. Jego trzecie i ostatnie zwycięstwo w imprezie miało miejsce w roku 2003 za sterami KTM LC4 660R. W 2004 Sainct zajmuje drugie miejsce przegrywając z Nani Romą. Po tym wyścigu Francuz postanowił pójść w ślady Huberta Auriola i Stephana Peterhansela w klasyfikacji samochodów. Oczekując na podpisanie kontraktu z jedną z firm samochodowych bierze udział w Rajdzie Faraonów. 29 września 2004 dochodzi do wypadku. Sainct w ciężkim stanie przetransportowany zostaje z trasy rajdu na pokładzie śmigłowca do szpitala, ale sportowiec umiera przed dotarciem na stół operacyjny.

Gilles Lalay, 1962-1992, francuski zawodnik, ścigający się równolegle w enduro i w rajdach terenowych

Był jednym z pierwszych Francuzów, którzy przesiedli się z europejskich motocykli na japońskie. W jego wypadku była to Honda CR250. W 1985 roku wystąpił w zawodach „Six Days Enduro”, które odbywały się na terenie Francji i Hiszpanii. Wygrał w swojej klasyfikacji i z miejsca stał się znany, choć jego dorobek sportowy był już spory. Na swoim koncie Gilles miał 10 tytułów Mistrza Francji w enduro (1979-1990), w roku 1983 został wicemistrzem Europy w motocrossie (klasa 125), a w 1984 roku w klasie 250. W latach 1986, 1987 i 1989 wygrywał w rajdzie Atlas, w Sześciodniówce wygrał 10 razy w każdym ze swoich 10 startów! W 1989 roku Lalay wygrał rajd Paryż – Dakar. W 1992 ogłosił że po raz ostatni bierze udział w imprezie na motocyklu, chcąc przesiąść się w kolejnych edycjach na samochód. Niestety 7 stycznia 1992 roku zginął w Kongo po zderzeniu z samochodem organizatorów. Aby upamiętnić przyjaciela jego koledzy zorganizowali wyścig wytrzymałościowy o nazwie „Gilles Lalay Classic”. Impreza odbyła się w 1993, jej pomysł pochodził od samego Lalaya, a nazwa jaką ten planował jej nadać miała brzmieć „Dead Line”. Miała to być najbardziej wymagająca impreza enduro „na przetrwanie”.

Fabrizio Meoni, 1957-2005, francuski motocyklista, dwukrotny zwycięzca Dakaru

W wieku 16 lat Meoni kupił swój pierwszy motocykl, 50 centymetrową Ancillotti, na którym z sukcesami ścigał się w zawodach enduro. Szybko zamienił sprzęt na 125cc Betę. W roku 1978 Fabrizio ostatecznie zadecydował o zakończeniu kariery inżyniera i poświęcił się motocyklom. Szybko został jednak powołany do wojska, ale po zakończeniu służby Meoni wrócił do rajdów enduro. W roku 1988 został Mistrzem Włoch, a rok później spróbował swoich sił w rajdzie Inków, który ukończył na 4 pozycji. W roku 1990 Meoni wycofał się z Rajdu Tunisu, ale wygrał maraton w Peru. W prestiżowym Dakarze Włoch startował 13 razy. W roku 1994 był trzeci, w ciągu kolejnych czterech lat awansował na drugą pozycję. W 1997 roku Fabrizio wygrał Rajd Tunisu i udało mu się ten sukces powtórzyć jeszcze trzykrotnie. Na przełomie wieków wygrał cztery pierwsze Rajdy Faraonów, a w roku 2000 został Mistrzem Świata w rajdach. W latach 2001 i 2002 Meoni triumfował w Dakarze. Rok 2005 to trzynasty Dakar dla Włocha, zawodnik jeszcze przed rozpoczęciem rywalizacji ogłosił, że startuje w imprezie po raz ostatni. Niestety słowa te stały się prorocze… 11 stycznia 2005 roku na trasie etapu z Atary do Kiffy przewrócił się przy dużej prędkości łamiąc dwa kręgi szyjne. Obrażenia były na tyle poważne, że zawodnika nie udało się uratować pomimo błyskawicznej interwencji służb medycznych. Rywale Meoniego odmówili udziału w ostatnim etapie rajdu, przez co Włoch znalazł się w klasyfikacji generalnej imprezy. Fabrizio zostawił dwójkę dzieci i żonę Elenę, z którą założył fundację pomagającą dzieciom w Senegalu. 

Cyril Despres, ur. 1974, francuski kierowca rajdowy, pięciokrotny zwycięzca Dakaru

Rodzice Despresa prowadzili kawiarnię przy jednej z ruchliwych dróg krajowych we Francji i nie mieli jakichkolwiek związków ze sportami motorowymi. Syn ich znajomych z sukcesami występował w trialu motocyklowym i Cyril także postanowił zostać motocyklistą. Zaczął prosić rodziców o pieniądze, oszczędzał gdzie się dało, aż w końcu uzbierał na motocykl o pojemności 80cc. Francuz jeździł w enduro, mnóstwo pieniędzy, czasu oraz pracy pochłaniały naprawy sprzętu. Paradoksalnie konieczność samodzielnej obsługi motocykla pomogła mu potem na Dakarze. Despres w pewnym momencie zapalił się do pomysłu udziału w rajdzie, ale na przeszkodzie jego realizacji stanęły problemy finansowe. Aby zarobić potrzebne wówczas na start i mechanika 160000 franków zawodnik pracował przy produkcji odzieży motocyklowej oraz sprzedawał wino, o czym zresztą obszernie opowiada w udzielonym redakcji Ścigacz.pl wywiadzie. Gdy udało się uzbierać pieniądze Francuz wystartował w imprezie w roku 2000 na Hondzie XR400 i zajął bardzo dobre 16 miejsce, a w swojej klasie drugie. Szybko zainteresowało się nim BMW i od tego momentu Despres nie musiał się już martwić o finansową stronę udziału w Dakarze. Na Dakarze 2001 Depres był trzynasty, w roku kolejnym musiał się wycofać. Po przesiadce na KTMa w 2003 roku Cyril wygrał trzy etapy i ostatecznie był drugi w klasyfikacji generalnej imprezy za Richardem Sainctem. W tym roku Despres wygrał Mistrzostwa Świata w Rajdach. W Dakarze 2004 Despres był trzeci za Sainctem i Romą. Potem Roma przesiadł się do samochodu, a Sainct zginął w wypadku na Rajdzie Faraonów. Realną konkurencję w Dakarze 2005 mógł dla Desperesa stanowić Meoni, ale on również zginął w wypadku w trakcie imprezy. Despres odniósł zatem swoje pierwsze zwycięstwo, drugi był Coma, który w kolejnym roku wyprzedził Cyrila i wygrał rajd. W roku 2007 Despres tracił sporo do Comy, ale Katalończyk upadł i musiał wycofać się z rajdu. Cyril Despres wygrał Dakar po raz drugi. W roku 2009 Coma wygrał, a Despres musiał zadowolić się drugim miejscem, rok później role się odwróciły po tym jak Coma otrzymał karę. Pomiędzy obydwiema imprezami Despres został rajdowym Mistrzem Świata. W sezonie 2011 walka pomiędzy Despresem i Comą rozgorzała na nowo, a jej zwycięzcą został Hiszpan. W ubiegłym roku Cyril Despres nie dał jednak szans konkurentom i po raz czwarty wygrał Dakar. Nie obyło się jednak bez skandalu.  W dakarowym światku zawrzało w czasie imprezy po tym jak Despres utknął na jednym z etapów w błocie i nie był w stanie sam się z niego wydostać. Pomocną rękę wyciągnął do niego jeden z rywali, Paulo Gonclaves.  Gonclaves podczas tej próby sam utknął w błocie, a uratowany już Despres po prostu odjechał.  Wideo, w którym Paulo Gonclaves pomaga Despresowi wydostać się z błota, po czym sam zostaje bez pomocy sprowadziło na Francuza lawinę krytyki i otwartej niechęci. W roku 2013, pod nieobecnosć Comy górą ponownie był Despres, ale sezon 2014 to zupełnie inna historia. Francuz odszedł z niepokonanego zespołu KTMa i przesiadł się na Yamahę. Ta decyzja obciążona był dużym ryzykiem, bo dla wszystkich było jasne, że wracająca do Dakaru Yamaha musi wiele sie nauczyć, że motocykl wymagał będzie poprawek że ekipa obsługująca Despresa i nie ma tak dobrego zaplecza i tak dużego doświadczenia jak zespół KTMa. I rzeczywiście już na pierwszych etapach rajdu Francuza dopadły problemy techniczne, które zepchnęły go na dalsze pozycje. Co prawda na późniejszych etapach Cyril walczył jak lew, wygrał także 8. etap imprezy, ale i tak o dwie minuty rozminął się z podium. W roku 2015 Despres przesiada się do auta (mimo dwuletniej umowy z Yamahą). Francuz podpisał kontrakt z Peugeot Sport, co było swoistym krokiem po ścieżce, po której kroczył Peterhansel, który także przesiadł się z Yamahy  na samochody. Sam Peterhansel był mentorem Despresa przez wiele lat i wspierał go podczas przejścia z KTM. Nie jest pewnie żadną tajemnicą, że Despres będzie chciał powtórzyć sukces Peterhansela i zgarnąć pięć zwycięstw w samochodzie. W Dakarze 2016 Francuz ponownie zasiądzie za kierownicą auta w deam teamie Peugota. Francuskie auta poprowadzą obok Despresa - 11-krotny zwycięzca zmagań Stephane Peterhansel, Carlos Sainz oraz… dziewięciokrotny, rajdowy mistrz świata Sebastien Loeb.

Marc Coma, ur. 1976, hiszpański zawodnik rajdowy, czterokrotny zwycięzca Dakaru

Marc zajął się sportami motorowymi we wczesnej młodości, w dużej mierze dzięki wsparciu ojca i dziadka, byłych zawodników motocyklowych. W wieku 18 lat wygrał młodzieżowe Mistrzostwa Hiszpanii w Enduro. W ciągu roku Katalończyk trafił do składu drużyny narodowej na Mistrzostwa Świata, gdzie Hiszpanie zajęli drugie miejsce. W 1998 roku Hiszpanie triumfowali w Mistrzostwach Świata, a Coma zaczął regularne starty w rajdach. W 2002 debiutował w Dakarze, gdzie zajął świetne szóste miejsce. W kolejnym roku Hiszpan był jedenasty, a rok później musiał wycofać się z imprezy. W latach 2005-2007 na Katalończyka nie było mocnych w radowych Mistrzostwach Świata, ale w Dakarze Coma był drugi w roku 2005. Dopiero w roku 2006 przyszła pierwsza wygrana. W roku 2007 prowadził z dużą przewagą, ale po upadku musiał się wycofać. Druga wygrana przyszła w pierwszym południowoamerykańskim Dakarze w roku 2009, ale w roku 2010 Coma był dopiero piętnasty. Wszystko przez 6 godzinną karę za niedozwoloną wymianę opony. Mimo to Marc wygrał 4 etapy imprezy i nie uwzględniając kary byłby drugi. W edycji 2011 jego głównym konkurentem stał się Cyril Despres. Rywale jechali bardzo podobnym tempem, ale Francuz stracił 10 minut na błędzie nawigacyjnym, dostał też karę za spóźnienie na start OSu. W ostatecznym rozrachunku Dakar 2011 wygrał Coma o 15 minut. W kolejnym roku rywalizacja jeszcze bardziej przybrała na zaciętości, ale Coma ostatecznie zajął drugie miejsce za Despresem. Coma pozostawał jednym z głównych faworytów do wygranej w rywalizacji 2013, ale kontuzja którą odniósł w rajdzie Maroka wykluczyła go z imprezy. Katalończyk nie załamał się jednak i w na starcie do kolejnego Dakaru stanął w styczniu 2014, by odnotować wspaniałe, czwarte zwycięstwo w imprezie. Dość powiedzieć, że Coma na mecie rajdu miał blisko dwie godziny przewagi nad rodakiem Jordi Viladomsem, również dosiadającym KTMa. Jakby tego było mało, Coma w sezonie 2014 został również po raz szósty Mistrzem Świata w Rajdach Cross Country. Dakar 2015 był ponownie popisem umiejętności Comy. Choć Hiszpana mocno naciskali zawodnicy Hondy, zawodnik KTMa odniósł pewne zwycięstwo mistrzowsko kontrolując swoją przewagę w drugiej części rajdu. W Dakarze 2016 Marc wystąpi już nie w roli zawodnika, ale Dyrektora Sportowego imprezy.

Kandydaci do wygrania Dakaru 2016?

Po wycofaniu się Marca Comy i Cyrila Despresa z rywalizacji wśród motocyklistów temat zwycięstwa w najbliższym rajdzie pozostaje bardziej otwarty niż kiedykolwiek. Nasze typy? Ekipa KTMa. Przede wszystkim startujący po raz dziesiąty w imprezie i bardzo doświadczony Hiszpan Jordi Viladoms, który dwa lata temu dowiózł na metę swój najlepszy rezultat (Viladoms był drugi, za Comą). Jego partner z zespołu to Matthias Walkner, Mistrz Świata FIM Cross-Country Rallies. Tą dwóję wesprze mocna ekipa - Laia Sanz, Toby Price, oraz Antoine Meo, mistrz świata w rajdach enduro.

Kto może im zagrozić? Przede wszystkim ekipa Hondy, która w 2012 roku ogłosiła, że wraca do Rajdu Dakar i od 2013 notuje z roku na rok coraz lepsze rezultaty. W edycji 2015 Hondę reprezentował zespół fabryczny z zawodnikami w składzie Joan Barreda, Paulo Goncalves, Helder Rodrigues, Jeremias Israel. Ekipa walczyła bardzo dzielnie, ujmując wszystkich wolą walki, wzajemnym wsparciem oraz  nastawieniem na wynik zespołu. Wystarczyło to na drugie miejsce, które wywalczył Paulo Gonçalves. W styczniowym rajdzie Honda wystawi zespół stanowiący połączenie młodzieńczej energii i doświadczenia w składzie Paulo Gonçalves, Joan Barreda, Michael Metge, Paolo Ceci oraz Ricky Brabec. Czy to wystarczy do przełamania dominacji KTMa? Przekonamy się już za dwa tygodnie.

A co z Yamahą?  Za kierownicą Yamah zasiądą Alessandro Bottari i Helder Rodriguez. Obaj zdołali już wykorzystać możliwości WR450F Rally, zajmując miejsca na podium. Rajd Tunezji ukończyli na pierwszej i drugiej pozycji, a turecki Rajd TransAnatolii – na drugiej i trzeciej. Hélder Rodrigues sklasyfikowany został jako trzeci w Rajdzie Sardynii, a Alessandro Botturi wygrał Rajd Merzouga w Maroku.

Swoje fabryczne zespoły wystawi także Sherco, którego maszyny dosiądzie międzynarodowa ekipa zawodników Alain Duclos i Florent Vayssade z Francji oraz Joan Pedrero z Hiszpanii. Po raz pierwszy od kilku lat pojedzie także Husqvarna. W praktyce ekipie Huqvarna Rally Team w składzie Ruben Faria (stary lis pustyni) Pierre-Alexandre "Pela" Renet (obiecujący młody zawodnik) dostaje do ręki motocykl przygotowany na bazie sprawdzonej konstrukcji KTMa. 

Tradycyjnie trzymali będziemy także kciuki za kolejne zwycięstwo Rafała Sonika w klasyfikacji quadów. Polak podobnie jak w latach poprzednich pojedzie Yamahą Raptor. Rafał Sonik będzie jedynym reprezentantem Polski w klasie quadów. Obok niego wystartują również Jakub Piątek, Paweł Stasiaczek i Maciej Berdysz na motocyklach, Adam Małysz i Jakub Przygoński w dwóch Mini All4Racing, Marek Dąbrowski z Jackiem Czachorem w Toyocie Hilux, Maciej Marton, pilotujący Miroslava Zapletala, Sebastian Rozwadowski nawigujący dla Benediktasa Vanagasa oraz Dariusz Rodewald - mechanik pokładowy Gerarda de Rooya.

W biografiach zawodników których sylwetki Wam przybliżyliśmy często pojawiają się wypadki i kontuzje. Motocykliści są niestety najbardziej narażonymi na niebezpieczeństwo uczestnikami rajdu. To właśnie oni stanowią od samego początku rajdu lwią część ofiar śmiertelnych wśród zawodników. Choć poziom bezpieczeństwa znacząco poprawiły w ostatnich latach takie zdobycze techniki jak nawigacja GPS, transpondery, śledzenie wszystkich zawodników on-line, lepsze środki ochrony osobistej i automatyczne powiadamianie organizatora o wypadku, to Rajd Dakar pozostaje nadal jedną z najniebezpieczniejszych imprez motorowych na świecie. Łączne od pierwszego rajdu w 1979 impreza kosztowała życie ponad 70 osób. W ubiegłym roku na trzecim etapie rajdu straciliśmy między innymi Polaka, Michała Hernika...

Triumfatorzy rajdu (rok, trasa, kierowca, motocykl):

1979  Paris–Dakar  Cyril Neveu (FRA) Yamaha XT 500
1980  Paris–Dakar  Cyril Neveu (FRA)  Yamaha XT 500
1981  Paris–Dakar  Hubert Auriol (FRA)  BMW GS 800 R
1982  Paris–Alger–Dakar  Cyril Neveu (FRA)  Honda XR 550
1983  Paris–Alger–Dakar  Hubert Auriol (FRA)  BMW GS 980 R
1984  Paris–Alger–Dakar  Gaston Rahier (BEL)  BMW GS 980 R
1985  Paris–Alger–Dakar  Gaston Rahier (BEL)  BMW GS 980 R
1986  Paris–Alger–Dakar  Cyril Neveu (FRA)  Honda NXR 750V
1987  Paris–Alger–Dakar  Cyril Neveu (FRA)  Honda NXR 750V
1988  Paris–Alger–Dakar  Edi Orioli (ITA)  Honda NXR 800V
1989  Paris–Tunis–Dakar  Gilles Lalay (FRA)  Honda NXR 800V
1990  Paris–Tripoli–Dakar  Edi Orioli (ITA)  Cagiva Elefant 900
1991  Paris–Tripoli–Dakar  Stéphane Peterhansel (FRA)  Yamaha YZE 750T
1992  Paris–Sirte–Cape Town  Stéphane Peterhansel (FRA)   Yamaha YZE 850T
1993  Paris–Dakar  Stéphane Peterhansel (FRA)  Yamaha YZE 850T
1994  Paris–Dakar–Paris  Edi Orioli (ITA)  Cagiva Elefant 900
1995  Granada–Dakar  Stéphane Peterhansel (FRA)  Yamaha YZE 850T
1996  Granada–Dakar  Edi Orioli (ITA)  Yamaha YZE 850T
1997  Dakar–Agades–Dakar  Stéphane Peterhansel (FRA) Yamaha YZE 850T
1998  Paris–Granada–Dakar  Stéphane Peterhansel (FRA)  Yamaha YZE 850T
1999  Granada–Dakar  Richard Sainct (FRA)  BMW F 650 RR
2000  Paris–Dakar–Cairo  Richard Sainct (FRA)  BMW F 650 RR
2001  Paris–Dakar  Fabrizio Meoni (ITA) KTM LC4 660R
2002  Arras–Madrid–Dakar  Fabrizio Meoni (ITA)   KTM LC8 950R
2003  Marselle–Sharm el Sheikh  Richard Sainct (FRA)  KTM LC4 660R
2004  Clermont-Ferrand–Dakar  Nani Roma (SPA)  KTM LC4 660R
2005  Barcelona–Dakar  Cyril Despres (FRA)  KTM LC4 660R
2006  Lisbon–Dakar  Marc Coma (SPA)  KTM LC4 660R
2007  Lisbon–Dakar  Cyril Despres (FRA)  KTM 690 Rally
2008  Rajd został odwołany
2009  Buenos Aires–Valparaiso–Buenos Aires  Marc Coma (SPA)  KTM 690 Rally
2010  Buenos Aires–Antofagasta–Buenos Aires  Cyril Despres (FRA)  KTM 690 Rally
2011  Buenos Aires–Arica–Buenos Aires  Marc Coma (SPA)  KTM 450 Rally
2012  Mar del Plata– Lima  Cyril Despres (FRA)  KTM 450 Rally
2013  Lima–Tucumán–Santiago - Cyril Despres (FRA)  KTM 450 Rally
2014  Rosario, Santa Fe-Salta–Valparaíso - Marc Coma (SPA)  KTM 450 Rally
2015  Buenos Aires - Iquique - Buenos Aires - Marc Coma (SPA)  KTM 450 Rally