Mandat za mycie motocykla czy samochodu, za pójście do sklepu, czy spacer - policja jak w szale rzuciła się do karania kogo się tylko da. Prawnicy zwracają uwagę na brak podstaw prawnych takich działań i zachęcają do nieprzyjmowania mandatów.

Informacje o kolejnych mandatach wystawianych przez policję mnożą się jak bakterie w brudnym zlewie. Stróżowie prawa mocno wzięli sobie do serca walkę z pandemią, szkoda tylko, że robią to starymi, sprawdzonymi metodami - dowalania kar bez opamiętania, komu tylko się da.

Od początku kwietnia docierają do nas informacje o kierowcach karanych za mycie własnych pojazdów na myjniach ręcznych. Słyszeliśmy o przypadkach wystawiania przez policję mandatów za tankowanie samochodów, wyjazd do sklepu, a nawet jazdę motocyklem bez celu, choć de facto ukarany motocyklista wykonywał obowiązki służbowe. Zdaniem funkcjonariusza nie była to jednak praca, bo… kierowca jechał motocyklem.

Mandaty za mycie pojazdu niezgodne z Konstytucją

Problem w tym, że, jak wskazuje wielu prawników, większość takich mandatów jest pozbawiona jakiejkolwiek podstawy prawnej. Pomijając już kwestię zasadności izolacji i naszej ludzkiej uczciwości wobec siebie samych, warto przyjrzeć się, czy faktycznie jesteśmy bezradni wobec takiego bezmyślnego karania wszystkich za wszystko.

Zdaniem Tomasza Ejtminowicza, radcy prawnego cytowanego przez Gazetę Wyborczą:

- (...) Wszelkie powszechne, czyli obowiązujące wszystkich ludzi, ograniczenia praw i wolności obywatelskich mogą być wprowadzane wyłącznie na podstawie Konstytucji i ustaw które mają wprost tzw. "delegację" w Konstytucji.

(...) Takie konkretne wskazanie znajduje się jedynie w Rozdziale XI Konstytucji mówiącym o "stanach nadzwyczajnych", w tym o stanie klęski żywiołowej. (...) Aktualne kary pochodzą z ustawy, która nie wypływa z Rozdziału XI Konstytucji o stanach nadzwyczajnych.

W podobnym tonie, na temat mandatów za mycie pojazdu i zakazu wchodzenia do lasu, wypowiada się inny prawnik, adwokat i karnista prof. Jacek Potulski:

- Nie ma podstawy prawnej do nakładania takiego zakazu ani tym bardziej do ścigania. Tym bardziej, że takie miejsce jak myjnia może normalnie działać. Zakaz wstęu do lasu może orzec tylko nadleśniczy w trzech wyjątkowych sytuacjach. Żadna z nich w tej chwili nie występuje.

Opinie o niezgodności wprowadzonych przepisów wygłasza wielu innych prawników, a konkluzją wszystkich tych opinii jest fakt, że obecnie obowiązujące specustawy i rozporządzenia dotyczące ograniczeń swobód obywatelskich nie są umocowane w Konstytucji. Prawo do takich regulacji nadawałby władzom tylko stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej.

Przyjąć mandat czy odmówić?

W sytuacji, kiedy uważamy nakładany przez policję mandat za niewspółmierny do sytuacji, warto odmówić jego przyjęcia i pozostawić kwestię zasadności jego nałożenia sądowi. Gdy w samotności myjemy motocykl, wykorzystujemy go do celów służbowych lub bytowych nie łamiemy zasady dystansu i nie stwarzamy w żaden sposób zagrożenia. Policjant nie ma prawa decydować o tym czy nasza praca jest zasadna czy nie.

Sprawy przed sądem nie należy się bać - posiedzenia odbywają się często zaocznie, wyjaśnienia możemy złożyć pisemnie, a nawet jeśli dojdzie do rozprawy, będziemy mieli czas na przygotowanie argumentów.