Ścigacz.pl

Wiedzieliście, że Honda po raz pierwszy zastosowała ABS w modelu ST1100 Pan European już w 1992 roku? Również wtedy, po raz pierwszy pojawiła się w tym modelu kontrola trakcji. Na przestrzeni lat układ ABS stał się standardem w motocyklach wszystkich producentów. 

Wymogi bezpieczeństwa w tej sytuacji pokrywają się ze zdrowym rozsądkiem. Przez wiele lat układy hamulcowe nie przechodziły radykalnych zmian, które moglibyśmy zauważyć gołym okiem. Nie oznacza to jednak stagnacji. System ABS ewoluował stając się w sposób znaczący częścią układu kontroli trakcji oraz, co równie ważne, zmniejszając swoje gabaryty.

Producenci walczący o osiągi motocykla, przykładają dużą wagę do redukcji masy. Ponieważ niższa waga, to lepsze osiągi bez podnoszenia mocy pojazdu. W starszych układach ABS był problem, gdy tylko nawierzchnia jezdni była nierówna. System pomiaru wariował, co w efekcie wydłużało drogę hamowania. Obecnie takie sytuacje można zaobserwować jedynie w trakcie jazdy w terenie. Natomiast system ABS można w motocyklu ADV wyłączyć całkiem lub dezaktywować sam tył. Możemy wtedy zjeżdżać z nachylenia z zablokowanym tylnym kołem. Wiem, że nie jest to wskazane, jednak zdarzają się sytuacje, w których nie ma innego wyjścia.

Prześledźmy ewolucję systemu ABS na przykładzie motocykli Honda

Obecnie stosowany przez Hondę układ ABS (Anti-lock Brake System) to zaawansowany system, który zapobiega blokowaniu kół podczas hamowania. Pomaga on uniknąć wywrotki i zwiększa pewność kierowcy podczas manewrowania motocyklem w trudnych sytuacjach drogowych. ABS wyposażono w czujniki, które mierzą prędkość obrotową kół, przy czym różnica w wynikach pomiaru oznacza, że wolniejsze koło jest zablokowane. Wtedy system zwalnia hamulec, mierzy prędkość, znowu go aplikuje, ponownie dokonuje pomiaru i aplikuje hamulec. Podobną sekwencję kierowca wykonuje podczas hamowania pulsacyjnego. ABS jest jednak nieporównywalnie szybszy, gdyż działa z częstotliwością co 1/1000 sekundy, co sprawia, że jest o wiele bardziej precyzyjny i skuteczny. 

Rodzaje systemów ABS

System ABS może mieć konstrukcję jedno- lub dwukanałową. ABS jednokanałowy zastosowany został przede wszystkim w motocyklach z silnikami do 125 cm³. Jest on aktywowany tylko dla jednego (przedniego) koła, zapobiegając jego zablokowaniu.

ABS dwukanałowy, w zależności od typu,  stosowany jest zarówno w 125, jak i w większych motocyklach. Jest on aktywowany oddzielnie dla przedniego i tylnego koła. W większości maszyn wykorzystujących ABS dwukanałowy zastosowano jego standardową wersję.

W nieco bardziej zaawansowaną odmianę systemu - Combined ABS wyposażono flagowy model turystyczny Honda Gold Wing. Tzw. C-ABS to zintegrowany układ hamulcowy, w którym podczas używania hamulca przedniego koła aktywowany jest również tylny hamulec.

I tu warto wspomnieć, że Honda jako pierwszy producent na świecie zastosowała w swoich supersportowych modelach zaawansowany, sterowany elektronicznie, zintegrowany system ABS, który nie tylko zapobiega blokowaniu się kół podczas hamowania, ale także koordynuje pracę przedniego i tylnego hamulca. Rozwiązanie to trafiło najpierw do Fireblade CBR1000RR.

e-C-ABS (Electronical Combined Brake System) firmy Honda to opatentowany system przeznaczony do użytku w motocyklach sportowych, który jest bardziej elektronicznym hamowaniem niż zwykły ABS. Według Hondy celem systemu jest połączenie przednich i tylnych hamulców, aby skrócić drogę hamowania wynikającą z używania jednego z nich częściej niż drugiego. W związku z tym przednia dźwignia obsługuje oba hamulce, podobnie jak dźwignia nożna. Jednak pedał hamulca tylnego działa na hamulec przedni tylko wtedy, gdy wykryte zostanie zablokowanie tylnego koła. Pozwala to w pełni wykorzystać przyczepność zarówno przedniego, jak i tylnego koła, do jak najbardziej efektywnego wykorzystania układu hamulcowego do wytracania prędkości.

e-C-ABS wykorzystuje dwa zawory hydrauliczne w module ABS. Aktywacja któregokolwiek z hamulców generuje ciśnienie w czujnikach, a ECU systemu oblicza, ile siły hamowania należy zastosować za pomocą pompy hydraulicznej dla każdego koła. Rozbudowany system zapewnia pewne korzyści w porównaniu z konwencjonalnym ABS. Większa kontrola nad uruchamianiem i zwalnianiem hamulców kontroluje pochylanie motocykla, a izolacja sygnałów hamowania od ciśnienia w zaciskach ogranicza pulsowanie na dźwigni hamulca.

Najnowocześniejszym stosowanym przez Hondę rozwiązaniem w zakresie technologii wytracania prędkości w motocyklach jest Cornering ABS, czyli ABS działający w zakręcie. Układ zadebiutował w 2017 roku w CBR1000RR, a w roku 2020 trafił także do modelu Africa Twin. 

Jak działa Cornering ABS

Dzięki systemowi Cornering ABS ryzyko utraty przyczepności podczas hamowania, nawet w głębokich zakrętach, jest zmniejszone. Gdy motocykl wjeżdża w zakręt i siła odśrodkowa zabiera część dostępnej przyczepności między oponą, a nawierzchnią drogi, system stopniowo i precyzyjnie koryguje siłę hamowania w zależności od stopnia pochylenia motocykla w zakręcie. Jednocześnie redukowany jest również efekt "wynoszenia" motocykla na zewnętrzną część zakrętu.

Złożone algorytmy systemu Cornering ABS bazują na danych o zachowaniu motocykla dostarczanych i analizowanych w czasie rzeczywistym przez 6-osiowy inercyjny moduł pomiarowy IMU. Mierzy on pozycję i zachowanie motocykla z dużą dokładnością, analizując jego położenie w odniesieniu do sześciu różnych osi jednocześnie: kąta przechylenia na boki (roll), przyspieszenia przechylenia, kąta pochylenia w przód i tył (pitch), przyspieszenia pochylenia, kąta obrotu (yaw) i przyspieszenia obrotu.

Dodatkowo, podczas swojej pracy, ABS wymienia się danymi nie tylko z IMU, ale także z systemem elektronicznego zawieszenia, z układem elektronicznego wtrysku paliwa oraz z centralnym sterownikiem ECU. Dzięki temu Cornering ABS zawsze reaguje maksymalnie precyzyjnie w odniesieniu do położenia motocykla, co redukuje poziom stresu u motocyklisty do minimum.

Cornering ABS, a tryby pracy

Od 2020 roku ABS zastosowany w modelu CBR1000RR-R oferuje dwa tryby pracy: do jazdy na torze wyścigowym oraz do codziennej jazdy po drogach publicznych. Ponadto, przy potężnej sile układu hamulcowego Fireblade’a, praktyczne zastosowanie ma też funkcja kontroli uniesienia tylnego koła. Po wykryciu uniesienia tylnego koła system zarządza stopniowym zwalnianiem ciśnienia hamowania, aby osiągnąć skuteczne hamowanie.

W modelu Africa Twin Cornering ABS jest czuły na zakręty nie tylko podczas zwykłej jazdy turystycznej, ale także posiada tryb off-road, w którym poziom ingerencji ABSu na jednym i drugim kole jest zoptymalizowany do skutecznego hamowania na luźnym gruncie. Co więcej, w trybie off-road można zupełnie wyłączyć działanie ABSu na tylnym kole. W takim przypadku tylne koło można dowolnie zablokować, aby umożliwić kontrolowany uślizg, co jest niezwykle istotne dla zwolenników jazdy terenowej.

Podsumowując. Nowoczesny system Cornering ABS, stosowany w motocyklach Hondy, pomaga motocykliście, jak nigdy wcześniej. Dostosowany jest on zarówno do użytku na co dzień, jak i w off-roadzie, czy na torze. ABS nie przeszkadza kierowcy, a istotnie podnosi poziom jego bezpieczeństwa i zwiększa radość z jazdy motocyklem.