Początki żużla w Zielonej Górze sięgają 1946r, kiedy to utworzono sekcję motorową przy Milicyjnym Klubie Sportowym

Dane Klubu:

Sekretariat:
Ul. Dworcowa 31
Tel./fax. (0-68) 453-89-11
65-019 Zielona Góra
Internet: www.zuzel.zgora.pl

Zarząd klubu:

• Robert Dowhan - Prezes
• Sławomir Strzempek - Wiceprezes

Członkowie Zarządu:

• Andrzej Cichoński
• Andrzej Napieraj
• Zenon Bambrowicz
• Maciej Karnicki
• Maria Jolanta Wegner

Dyrektor klubu:

• Andrzej Pilimon

Kierownik stadionu:

• Edward Broszko

Mechanicy:

• Andrzej Jarząbek
• Sławomir Smaruj

Trener:

• Jan Grabowski

Stadion:

Ul. Wrocławska 69
Tel. (0-68) 453-89-14
65-218 Zielona Góra

Dane techniczne: (Przed przebudową po sezonie 2006)

• Pojemność: 15 tyś
• Długość toru: 357 m
• Szerokość toru na prostej: 10m
• Szerokość toru na łuku: 15m
• Nawierzchnia toru: Granitowa
• Rekord toru: (62,33 s.) - Tony Rickardsson 11.05.2003

Historia

Początki żużla w Zielonej Górze sięgają 1946r, kiedy to utworzono sekcję motorową przy Milicyjnym Klubie Sportowym. 20 października tegoż roku rozegrano pierwsze zawody na żużlowym torze mającym wówczas 4,5 km długości. Zawodnicy ścigali się w kategorii 200ccm na maszynach przystosowanych. Miejsca na podium zajęli kolejno: Nijaki, Szurkowski i Kostusiak. Rok później została utworzona Okręgowa Liga Żużlowa, do której zgłoszono drużynę Unii Zielona Góra. W latach 1950-1953 zielonogórska ekipa rywalizowała pod nazwą Stal. Nadal startowano na motocyklach przystosowanych. Kolejne dwa lata to niestety pierwsze problemy speedwaya w Zielonej Górze. Zawieszono działalność klubu, do Ostrowa odszedł lider zespołu Jerzy Błoch.

W 1956 reaktywowano sekcję żużlową, tym razem przy Lidze Przyjaciół Żołnierza i rozpoczęto budowę nowego stadionu. Już 5 maja następnego roku rozegrano pierwszy mecz na nowo wybudowanym obiekcie. Zespół LPŻ-tu Zielona Góra uległ Polonii Piła 29:22. W 1958r. na zielonogórskim torze rozegrano pierwsze międzynarodowe zawody żużlowe. Polonia Bydgoszcz, w której gościnnie wystąpili żużlowcy LPŻ (Cioroga, Podhajski, Zadoń, Skopian, Gelford i Beker) pokonała czechosłowacką drużynę Rudą Hvezdę 38:30. Rok później ekipa z Zielonej Góry uplasowała się na szóstym miejscu w II lidze, a sezon zakończył międzynarodowy turniej indywidualny, w którym brali udział żużlowcy ze Szwecji i Polski. Na najwyższym stopniu podium stanął Bronisław Rogal reprezentujący Legię Gdańsk. 20 lipca 1960r. drużyna z Zielonej Góry podejmowała zespół wiedeński, lepsi okazali się gospodarze zwyciężając 45:32.

Rok 1961 przyniósł zmiany w zielonogórskim żużlu. Patronat nad zespołem przejęła Lubuska Fabryka Zgrzeblarek Bawełnianych. Od tego momentu szyldem zielonogórskiej drużyny były „Zgrzeblarki". Pierwsze zawody pod tą nazwą rozegrano ze Spartą Śrem. Również w 1961r. w logo i na plastronach klubu pojawiła się Myszka Miki autorstwa dwóch zawodników klubu z Zielonej Góry, Bonifacego Langnera i Andrzeja Szurkowskiego. Bohaterka kreskówek Walta Disneya jest rozpoznawalnym symbolem klubu po dziś dzień. Już rok później drużyna wzmocniona Stanisławem Sochackim (Unia Leszno) i Kazimierzem Karekiem (Polonia Piła) otarła się o awans. Drugie miejsce w rozgrywkach II ligi umożliwiło walkę w barażach o awans klasę wyżej z rywalem zza miedzy, Stalą Gorzów, która rozstrzygnęła jednak oba pojedynki na swoją korzyść. (45:33 i 52:25). Po sezonie żużlowa centrala postanowiła, że od 1963r. rozgrywki będą prowadzone w trybie dwuletnim, jednak mistrza wyłaniano co roku. Zmiany te oddaliły widmo żużlowej ekstraklasy w Zielonej Górze o dwa lata, jednak w łącznej klasyfikacji za sezony '63 i '64 zwyciężył zespół Zgrzeblarek. Pierwszy sezon w najwyższej klasie rozgrywkowej zielonogórzanie zakończyli jednak na ostatnim miejscu wygrywając jedynie dwa mecze. W sezonie '66 było jeszcze gorzej, drużyna spod znaku myszki Miki nie wygrała żadnego spotkania i spadła z kretesem do II Ligi.

Po spadku znacznie odmłodzono zespól doszli, R.Skoczylas, Paweł Protasiewicz, J.Szymczak i Zbigniew Marcinkowski. Tak odmłodzona drużyna zajęła czwarte miejsce w rozgrywkach drugiej II ligi. Kolejne lata były bardzo trudne, jednak w 1971r. wywalczono ponowny awans do najwyższej klasy rozgrywkowej. Pierwszy sezon po powrocie do 1 ligi (1972) Zgrzeblarki zakończyły na przedostatnim miejscu broniąc się przed spadkiem w barażach z Wybrzeżem Gdańsk.

Rok 1973 to kolejna zmiana nazwy drużyny. Przyjęto nazwę FALUBAZ, która początkowo nie podobała się kibicom, a teraz jest takim samym elementem identyfikującym klub jak wspomniana już myszka Miki. Drużyna pod nową nazwą zdobyła tytuł II wicemistrza Polski. Wychowanek zielonogórskiego klubu Zbigniew Marcinkowski wraz z Zenonem Plechem zdobył brązowy medal Mistrzostw Świata Par w Szwecji. Kolejny rok był lustrzanym odbiciem sezonu 1971. Falubaz zajmuje przedostanie miejsce i drugi już raz spotyka się w barażach z gdańskim Wybrzeżem, które tym razem przegrywa i znów spada o klasę niżej. Banicja w II lidze trwała tylko rok i w 1976r. znów można było ujrzeć drużynę z Zielonej Góry w I lidze. „Wszystko, co dobre szybko się kończy" tak pewnie myśleli działacze, zawodnicy i kibice, gdy po roku zielonogórski zespól znów spadł do II ligi. Warto odnotować, że właśnie wtedy w drużynie pojawili się Henryk Olszak i Andrzej Huszcza.

Jednak zielonogórski Falubaz szybko odbił się od dna i po roku znów awansował do I ligi. Pierwszy sezon po awansie nie był najlepszy, drużyna zajęła siódme miejsce. Natomiast rok 1979 przynosi drugi brązowy medal DMP, a Andrzej Huszcza wraz z Henrykiem Olszakiem zdobywają tytuł Mistrzów Polski Par Klubowych. W zespole pojawia się nowy talent - Maciej Jaworek. W 1980r. Falubaz pozbawiony Andrzeja Huszczy, który startował w lidze angielskiej zajmuje dopiero siódmą lokatę. Bardzo dobrze rozwija się wspomniany wcześniej Jaworek, a juniorzy zdobywają tytuł Młodzieżowego Drużynowego Mistrza Polski.

W roku 1981 zielonogórskiej drużynie po raz pierwszy przychodzi cieszyć się z tytułu Drużynowych Mistrzów Polski, tą radość przyćmiewa jednak śmiertelny wrześniowy wypadek Bogdana Spałwskiego. Jest to pierwszy tego typu wypadek na zielonogórskim torze. Sezon '82 był najlepszym sezonem w historii klubu. Drużyna ponownie zdobyła tytuł Mistrza Polski, a oprócz tego MIMP, MPPK, Srebrny Kask i Indywidualne Mistrzostwo Polski zdobyte przez Andrzeja Huszczę. W 1983 trenerem drużyny zostaje wieloletni zawodnik klubu Bonifacy Langner, wprowadzono również przepis o obowiązkowym starcie dwóch zawodników do lat 21. Niestety w cieniu sukcesów zaniedbano szkolenie młodzieży i w latach 1983 i 1984 klub zajmuje pozycję poza podium.

W 1985r. funkcję trenerów obejmują Jan Grabowski i Czesław Czernicki. Na początku sezonu drużyna nie zachwycała, ale druga część sezonu należy to zawodników Falubazu Zielona Góra i to oni sięgają po trzeci tytuł Drużynowego Mistrza Polski. Żeby tego było mało, najlepszym zawodnikiem I ligi zostaje Andrzej Huszcza, Zbigniew Błażejczak zostaje Młodzieżowym Indywidualnym Mistrzem Polski i zdobywcą Brązowego Kasku, a Maciej Jaworek zdobywa brąz w finale IMP, Andrzej Huszcza jest tuż poza podium. Sezon 1986 to „tylko" czwarte miejsce w DMP, jednak Indywidualnym Mistrzem Polski na żużlu zostaje Maciej Jaworek. Już przed sezonem '87 zespól zostaje poważnie osłabiony, gdyż Jaworek wyjeżdża do Niemiec, z których już nie wraca, a podczas meczu z Apatorem Toruń na torze upada Wiesław Pawlak. Po kilku dniach zmarł on w szpitalu. Tak osłabiona drużyna zajmuje piąte miejsce. W kolejnym sezonie zespół zgłasza skład z 12 juniorami i tylko jednym seniorem (A.Huszcza). Wielu fachowców nie daje drużynie szans na utrzymanie, jednak ta na przekór wszystkim zajmuje miejsce tuż za podium. „Przetarcie" juniorów pozwoliło zespołowi zdobyć w 1989r. drugie miejsce w rozgrywkach DMP, które Andrzej Huszcza kończy sezon z imponującą średnią biegową 2,71.W roku 1990 zawodnicy spod znaku myszki Miki ledwo co obronił się przed spadkiem o klasę niżej.

Sezon 1991 rozpoczęli od zmiany nazwy, teraz był nią, KS Morawski. Zielonogórski biznesmen obiecał tytuł Mistrza Polski i słowa dotrzymał już w tym samym roku. Liderem zespołu był Norweg Lars Gunnestad. Rok 1992 to odejście jeszcze przed sezonem Marka Molki i Zbigniewa Błażejczaka, drużyna pozbawiona tych zawodników zajmuje miejsce czwarte miejsce. Przed sezonem '93 zespól doznał kolejnego osłabienia w sparingu z Unią Leszno 21 marca w tragicznym wypadku bierze udział Andrzej Zarzecki, który trzy dni później umiera w szpitalu. Po stracie utalentowanego zawodnika drużyna otrząsnęła się i radziła sobie znakomicie, niestety szybko doszło do kolejnej tragedii. 6 czerwca podczas sparingu z Polonią Piła. Artur Pawlak atakujący Grigorija Charczenkę uderza w jego tylne koło i z całym impetem wpada na bandę. Po piętnastu dniach w szpitalu umiera drugi młody, utalentowany żużlowiec zielonogórskiego klubu. Sezon 1994 to ogromne kłopoty właściciela klubu, Zbigniewa Morawskiego brak pieniędzy na sprzęt powoduje spadek do drugiej ligi.

Długo niewiadomą był występ zawodników zielonogórskiej drużyny w 1995r. jednak pojawiły się dwie firmy, które zdecydowały się wesprzeć klub. Polmos Zielona Góra i Beram. Wszyscy liczyli na awans, ale skończyło się tylko na czwartym miejscu w drugiej lidze, rok później, gdy w nazwie został już tylko „Polmos" drużyna wywalczyła awans do ekstraklasy. Brak wzmocnień między sezonami z miejsca stawiał ZKŻ Polmos jako kandydata do spadku, jednak drużyna wywalczyła szóste miejsce utrzymując się w najwyższej klasie rozgrywkowej. W drugim sezonie startów w ekstraklasie przymierzano się do walki o medale, a skończyło się na spadku z I ligi. Po degradacji rozpoczęto od zmiany trenera, Jana Grabowskiego zastąpił Czesław Czernicki. Przed sezonem otwarcie mówiono, że powrót do najlepszych to tylko formalność, jednak nie równa forma drużyny spowodowała zajęcie tylko lub aż drugiego miejsca. Oba mecze barażowe z Apatorem Toruń zespół z Zielonej Góry przegrywa, w sezonie 2000 wystartuje w zreformowanej I lidze. W połowie sezonu na pozycji trenera Czernickiego zastąpił Zbigniew Jąder. Twarda ręka Jądera doprowadziła do „wyjścia" drużyny z I ligi i startów w Ekstralidze w sezonie 2001.

Przed startem Ekstraklasy kolejny raz zmieniono trenera, został nim Aleksander Janas. Drużyna rozpoczęła sezon wyśmienicie - wygrana na własnym torze z mistrzem Polski, bydgoską Polonią spowodowała euforię wśród kibiców. Później było już gorzej - kolejnych sześć spotkań rundy zasadniczej ekipa pod wodzą Janasa przegrała i okupowała ostatnie miejsce w tabeli. W drugiej fazie rundy zasadniczej zawodnicy zaczęli wygrywać zawody na własnym torze co pozwoliło przystąpić do walki o, jak każdy mówił, pewne utrzymanie. Stało się jednak inaczej - po dwóch wygranych meczach przyszła kolej na dwumecz z Unią Leszno. Mecze rozgrywane dzień po dniu popularne „Falubazy" przegrały i degradacja stała się faktem. Na osłodę pozostał tylko tytuł Indywidualnego Mistrza Świata Juniorów zdobyty przez Dawida Kujawę,

Rok 2002 to powrót Zbigniewa Jądera, który ponownie miał wprowadzić zespół do Ekstraligi. Drużyna cel osiągnęła po heroicznej walce w wyjazdowym meczu ze Startem Gniezno. W czternastym wyścigu †Rafał Kurmański szarżujący pod bandą, na ostatnim łuku wyprzedził jadących na 5:1 gnieźnian zapewniając zwycięstwo meczowe i powrót do Ekstraklasy. Kolejny rok to wielkie zmiany, w zespole pojawiają się Piotr Świst, Rafał Okoniewski i Billy Janniro. Ten ostatni dobrze pokazał się w meczu inaugurującym sezon, pokonując w swoim pierwszym starcie Tomasza Golloba, lecz w kolejnych meczach nie błysnął i zrezygnowano z jego usług. ZKŻ Quic-Mix do końca wałczył o „pierwszą czwórkę", jednak po kontrowersyjnym spóźnieniu się na ostatni mecz rundy zasadniczej w Bydgoszczy Billego Hamilla kibice musieli zadowolić się meczami o tzw. „pietruszkę", bo utrzymanie było pewne.

Po sezonie rozstano się z Hamillem, zakontraktowano natomiast Indywidualnego Mistrza Świata, Nickiego Pedersena. Zbigniewa Jądera zastąpiono natomiast managerem wieloletnim zawodnikiem klubu Jarosławem Szymkowiakiem. Niestety, już w lutym drużyna doznaje pierwszego osłabienia. Rafał Okoniewski z charytatywnym turnieju w piłkę nożną łamie nogę tak niefortunnie, że jego powrót na tor możliwy jest dopiero w czerwcu. Zespołowi nie wiedzie się jednak najlepiej, po rundzie zasadniczej uplasowany był na ostatniej pozycji. Tylko dwa przegrane mecze w „play-off" poprawiły nieco sytuację klubu, który rozgrywki zakończył na siódmej pozycji i o utrzymanie musiał walczyć z TŻ Lublin. Starcie to wygrał i zapewnił sobie ekstraligowy byt na kolejny sezon. Teraz miało być tylko lepiej do drużyny dołączył poważny sponsor strategiczny firma Kronopol, a było jeszcze gorzej. W rundzie zasadniczej zespól wygrał zalewie dwa mecze. W połowie sezonu Jarosława Szymkowiaka zastąpiono Romanem Jankowskim, ale i ta zmiana nic nie dała. Dwumecz o siódme miejsce ZKŻ przegrał i po raz kolejny walczyć będzie na torach I Ligi.

Prezes Robert Dowhan za punkt honoru postawił sobie ponowne wprowadzenie Kronopolu Zielona Góra do Ekstraligi zaraz po spadku. Poczyniono w tym kierunku odpowiednie kroki, zatrzymano sponsora strategicznego i namówiono do powrotu wychowanka klubu, Grzegorza Walaska. Do drużyny wrócił Billy Hamill, stworzono szeroką ławką rezerwowych, a trenerem ponownie został Aleksander Janas. Tak zbudowana ekipa była skazana na awans i choć walczyła o niego do ostatniego meczu wywalczyła go. Z drużyny odeszli jednak Mariusz Staszewski i Rafał Okoniewski. Wzmocniono się zawodnikiem bydgoskiej Polonii, a wychowaniem Morawskiego, Piotrem Protasiewiczem. Znaczne postępy poczynili Zbigniew Suchecki i Grzegorz Zengota. Trenerem został uznany, wywodzący się z Zielonej Góry szkoleniowiec, Jan Grabowski. Rok 2007 ma otworzyć nową kartę w historii zielonogórskiego speedwaya i ma być początkiem długotrwałej obecności w najwyższej klasie rozgrywkowej i tego życzymy tej drużynie!

Osiągnięcia:

1. Drużynowy Mistrz Polski

4 złote: 1981, 1982 , 1985, 1991

Srebrny: 1989

3 brązowe: 1973, 1979, 1984.

2. Indywidualny Mistrz Świata Juniorów

Złoty: Dawid Kujawa (2001);

3. Indywidualny Wicemistrz Europy Juniorów

Srebrny: Rafał Kurmański (2001)

4. Indywidualny Mistrz Polski

2 złote: Andrzej Huszcza (1982), Maciej Jaworek (1986);

2 srebrne: Andrzej Huszcza (1980), Jarosław Szymkowiak (1992);

5 brązowych: Henryk Olszak (1980), Andrzej Huszcza (1983, 1984), Maciej Jaworek (1985), Sławomir Dudek (1991);

5. Mistrzostwa Polski Par Klubowych

3 złote: 1979, 1982, 1983;

Srebrny: 1993, 2003;

Brązowy: 1986.

6. Młodzieżowy Drużynowy Mistrz Polski

3 złote: 1980, 1987, 1988;

5 brązowych: 1979, 1986, 2000, 2003, 2005.

7. Młodzieżowy Indywidualny Mistrz Polski

5 złotych: Zbigniew Filipiak (1973), Bolesław Proch (1975), Maciej Jaworek (1982), Zbigniew Błażejczak (1985), Grzegorz Walasek (1997);

3 srebrne: Zbigniew Filipiak (1971), Andrzej Huszcza (1978), Jarosław Szymkowiak (1989);

4 brązowe: Andrzej Huszcza (1977), Maciej Jaworek (1981), Piotr Tomaszewski (1984), Andrzej Zarzecki (1992).

8. Młodzieżowe Mistrzostwa Polski Par Klubowych

2 złote: 1988 , 2001;

5 brązowych: 1985, 1989, 1991, 1992, 2002.

9. Drużynowy Puchar Polski

KS Morawski Zielona Góra (1992).

10. Indywidualny Puchar Polski

I miejsce: Andrzej Huszcza (1988)

II miejsce: Andrzej Huszcza (1986)

11. Złoty Kask

Jan Krzystyniak (1983), Rafał Okoniewski (2003);

12. Srebrny Kask

Zbigniew Marcinkowski (1970, 1971); Zbigniew Filipiak (1973); Bolesław Proch (1975); Andrzej Huszcza (1977, 1978); Maciej Jaworek (1980, 1982), Tomasz Kruk (1993);

13. Brązowy Kask

Zbigniew Błażejczak (1985)

Osiągnięcia: www.zuzel.zgora.pl
Historia pisana na podstawie: www.zuzel.zgora.pl