Ścigacz.pl

Hamulce są jednym z najważniejszych podzespołów motocykla. Śmiało można powiedzieć, że mają istotniejszą rolę niż silnik! A odpowiednie klocki są bazą całego układu hamulcowego. Na przykładzie oferty firmy TRW zobaczmy, jaki wpływ na bezpieczeństwo ma odpowiednia konstrukcja i dobór okładzin ciernych.

Niejasne priorytety

Jakie mają być idealne hamulce? Każdy powie - skuteczne, a zatem gwarantujące najkrótszą drogę hamowania, co bezpośrednio przekłada się na bezpieczeństwo. Niestety taka odpowiedź jest tylko po części prawidłowa.

Jest jeszcze wiele czynników składających się na pojęcie wspomnianej wyżej skuteczności. Na przykład uniwersalne, drogowe klocki hamulcowe, muszą sprawnie działać tuż po ruszeniu (czyli na zimno), także w czasie deszczu! Z drugiej zaś strony powinny się dobrze spisywać w czasie długich górskich zjazdów w upalne dni, czy nawet amatorskiego wypadu na tor. Jeśli dodamy do tego oczekiwaną wysoką trwałość i umiarkowaną cenę, to od razu widać, że stworzenie takiej idealnej mieszanki może okazać się bardzo trudne.

Ale sama wydajność to nie wszystkie ważne cechy dobrych klocków hamulcowych. A co z pyłem ze startych okładzin, brudzącym naszego wymuskanego klasyka? Który materiał da sobie radę w połączeniu z piachem i błotem, czyli w środowisku maszyn off-roadowych? Czy najlepsze klocki naszego supersporta nie doprowadzą do szybkiego zużycie drogich tarcz hamulcowych? Sprawa robi się skomplikowana, a zawrót głowy mają nie tylko właściciele motocykli, ale przed wszystkim inżynierowie.

Ci ostatni, z firmy TRW, na szczęście sprostali zadaniu i stworzyli 13 różnych mieszanek okładzin hamulcowych. Sześć z nich przeznaczona jest na drogi publiczne, druga połowa znajdzie zastosowanie w sporcie. Po co ich aż tyle, skoro do otrzymania samej wydajności wystarczy jedna? Odpowiedź jest prosta - ze względów bezpieczeństwa.

Idealnie dobrane

W ekstremalnych sytuacjach źle dobrane klocki mogą okazać się wręcz niebezpieczne i mogą przyczynić się do poważnego wypadku. Dlatego też firma TRW przykłada ogromne znacznie, nie tylko do opracowania najlepszych produktów, ale także do jasnego opisania ich zastosowania. W katalogu do pobrania znajdziemy dokładny opis wszystkich klocków i możliwości ich zastosowania. Każda technologia, czy wykorzystane materiały, mają określone zadanie wynikające nie tylko z cech użytkowych, ale także zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa jazdy. Jak to wygląda w praktyce? Przedstawimy to poniżej, na kilku przykładach.

Okładziny organiczne z wyścigowym DNA

Z zasady klocki organiczne, czyli zrobione ze sprasowanych wraz z żywicą polimerową materiałów ciernych, przeznaczone są do raczej lżejszych motocykli bądź skuterów. Klocki takie nie niszczą nawet żeliwnych tarcz (zatem nadają się do wiekowych klasyków), pracują cicho i prawie nie pylą. Ich skuteczność hamowania jest wystarczająca i adekwatna do osiągów "spokojniejszych" maszyn. Po odpowiednim dotarciu (co jest bardzo ważne przy tym rodzaju klocków), są one bardzo dobrze dozowalne i łatwe do kontrolowania. Idealna sprawa dla początkujących, którzy, szczególnie w maszynach bez ABS, są narażeni na niekontrolowane zablokowanie koła. Najnowszym modelem w tej rodzinie klocków TRW jest mieszanka Performance Comfort (PC). Ze względu na wysoką wydajność, a jednocześnie delikatną i cichą pracę, szczególnie dobrze nadają się do cruiserów, klasyków i starszych maszyn sportowych.

Skoro już jesteśmy przy sporcie, warto się zatrzymać przy pochodzącej z toru wyścigowego (a konkretnie klocków CRQ Hyper-Carbon) technologii NRS. Na czym ona polega? Dotychczas okładzina była niejako przyklejona do metalowej, gładkiej płytki. Ze względu na higroskopijne właściwości materiałów organicznych, na połączeniu tych elementów mogło dochodzić do korozji. Nie pomagają też wysokie przeciążenia, sprzyjające rozerwaniu się dwóch połówek klocka. Do tego, że może to być niebezpieczne, nie trzeba nikogo przekonywać. Firma TRW stosuje opatentowaną metodę łączenia okładzin ciernych z płytką zawierającą haczyki. Teraz żadna siła nie jest w stanie oderwać materiału ciernego, który ma odpowiednio mocne, pewne trzymanie. A to z kolei znacznie podnosi bezpieczeństwo - zarówno na torze, jak i na ulicy.

Metal metalowi nierówny

Korzyści ze stosowania klocków organicznych w szybkich motocyklach czy skuterach nie są już tak oczywiste. Przegrzanie może powodować zeszklenie materiału ciernego i fading (uwalnianie gazu, który w ekstremalnych przypadkach powoduje znaczne ograniczenie kontaktu klocka z tarczą). By zapewnić jak największy poziom bezpieczeństwa, dając jednoczenie ponadprzeciętne opóźnienia, stosuje się spieki metaliczne. Materiał cierny (którego skład bardzo często jest tajemnicą) umieszczony jest nie w żywicy, lecz w metalu. Najczęściej tym nośnikiem jest miedź i jej stopy, stąd też złotawy kolor niektórych okładzin. 

Wprowadzenie klocków sinter/sintermetalowych, bo tak zwane są spieki metaliczne, wpłynęło na poprawę bezpieczeństwa jazdy. Przede wszystkim, okładziny tego typu dobrze pracują zarówno w niskiej, jak i wysokiej temperaturze (cały czas mowa o klockach z homologacją). Są znacznie bardziej odporne na przegrzanie, a co najważniejsze, nie są podatne na fading. Po prostu metaliczna struktura po rozgrzaniu nie generuje niebezpiecznych gazów, jak może to mieć miejsce w przypadku klocków organicznych. Do tego klocki te nie wymagają docierania w pierwszej fazie ich użytkowania.

Okładziny stosowane przez TRW gwarantują uzyskanie bardzo dobrych opóźnień, a ich skład jest idealnie dobrany do fabrycznych tarcz hamulcowych oraz ich zamienników produkowanych przez TRW. Wybór składników okładziny jest tutaj równie ważny, co zastosowana technologia. "Uliczny" klocek nie może być "za ostry", musi też pracować równomiernie w każdej temperaturze, w słońce czy w deszcz. Kolejnym ważnym aspektem, wpływającym na bezpieczeństwo jazdy, brak konieczności docierania nowych klocków do tarcz. Pamiętajmy, że awaryjną sytuację możemy mieć i przysłowiowe kilka kroków od warsztatu, gdzie wykonywaliśmy serwis naszych hamulców.

Trzeci poziom świadomości

Jeszcze inne zasady bezpieczeństwa panują na torze wyścigowym. Tam z kolei najważniejsza jest wydajność i perfekcyjna dozowalność w bardzo wysokiej temperaturze. Klocki, które zupełnie nie nadają się do codziennego użytku (nie mają nawet drogowej homologacji!), tutaj muszą gwarantować niezmienne osiągi przy pokonywaniu każdego okrążenia. TRW w gamie swoich sportowych klocków stosuje okładziny sintermetalowe o różnych parametrach i węglowe, takie jak wspominany wcześniej Hyper-Carbon z zastosowaną technologią NRS. Konkretny model klocków dobierany jest do mocy motocykla, długości wyścigu czy charakterystyki toru. To najlepszy poligon doświadczalny sprawiający, że ekstremalne doświadczenia, zbierane przez inżynierów TRW, są potem przenoszone do produkcji w klockach przeznaczonych do stosowania na drogach publicznych.

Bezpieczeństwo poprzez edukację

Na przykładzie trzech głównych grup klocków hamulcowych TRW doskonale widać, że pojęcie bezpieczeństwa może mieć wiele aspektów. Oprócz odpowiedzialności producenta, ważna jest też świadomość samych motocyklistów. Dlatego też TRW przykłada tak wielką uwagę do edukacji. Na stronie producenta, w dziale downloads znajdziemy wszelkie informacje ułatwiające prawidłowy montaż i dobór klocków hamulcowych. Naszą odpowiedzialnością jest stosowanie się do tych informacji, by jak najlepiej i jak najbezpieczniej wykorzystać potencjał klocków TRW.