Ścigacz.pl

Temat odzieży ochronnej wypłynął na światło dzienne na długo przed tym, zanim homo sapiens zasiadł za sterami dwukołowej maszyny napędzanej płynnym węglowodorowym paliwem o charakterystycznej ostrej woni. Rzut oka na ekspozycję dowolnego muzeum (albo jak kto woli na „Bitwę pod Grunwaldem” Matejki) szybko uzmysławia, że od niepamiętnych czasów człowiek siadając na koń chronił się przed zimnem i urazami i że już wtedy starano się zabezpieczyć przed obrażeniami jakie może wyrządzić kolizja z twardym elementem krajobrazu lub szybko nadlatującym przedmiotem. Od tamtych pionierskich czasów wiele się zmieniło. Przede wszystkim na naszych stalowych rumakach rozwijamy zupełnie inne prędkości, niż te osiągane w najszybszym nawet galopie, co stawia zupełnie nowe wymagania pod adresem producentów odzieży motocyklowej. Bardzo obrazowy pogląd na to, co w motocyklowej modzie i bezpieczeństwie zmieniło się w ostatnich latach dała nam wizyta w fabryce jednego z najbardziej znanych na świecie producentów odzieży dla miłośników motocykli – włoskim Spidi.

Jak było na początku...

Początki odzieży motocyklowej nieodłącznie związane są ze skórą. Do jazdy motocyklem adaptowano skórzane wysokie buty, spodnie, a z czasem także lotnicze pikowane kurtki. Taki stan rzeczy wynikał przede wszystkim z faktu, że skóra sama w sobie jest świetnym izolatorem i nie przepuszcza zimnego powietrza do ciała kierowcy. Co więcej skóra jest bardzo odporna na ścieranie i rozerwanie, co czyni ją idealną do zastosowań w odzieży motocyklowej. Właśnie dlatego, gdy oglądacie zdjęcia z motocyklowej codzienności lat powojennych, dominują tam ciuchy skórzane.

Wraz ze wzrastającymi osiągami jednośladów, do wypadków dochodziło przy coraz większych prędkościach. Konieczna okazała się skuteczniejsza ochrona. Początkowo realizowano ją przez naszywanie dodatkowych warstw skóry, dodawano specjalne nitowane powierzchnie mające zwiększyć odporność na ścieranie. Świetnie ilustruje to fotografia klasycznych rękawiczek wyścigowych z końca lat 70-tych. Wykonane z cienkiej skóry posiadają jedynie wzmocnienie nitami spodu dłoni. Dziś rekomendowano by je co najwyżej na skuter. 30 lat temu Kenny Roberts zdobył w nich Mistrzostwo Świata. Co ciekawe – są ciągle produkowane i można je kupić.

Ewolucja odzieży motocyklowej

No ale mieliśmy mówić o godzeniu komfortu i bezpieczeństwa. Prawdziwy przełom w tej materii nastąpił dopiero w latach 80-tych. Jak wszyscy doskonale wiemy skóra ma mnóstwo zalet, które zapewniły jej dominująca pozycję w motocyklowych garderobach przez całe dziesięciolecia, ale ma także swoje wady. Jest ciężka, droga, nie chroni przed wodą i co najgorsze – nie oddycha.

Wraz z pojawieniem się syntetycznych nylonowych tkanin oraz oddychających membran narodziła się nowa epoka w dziejach ochrony motocyklisty i zapewnienia mu komfortu. Dzięki nowym odpornym na ścieranie materiałom wykonanych z polipropylenu i poliamidu udało się połączyć zadowalającą odporność na ścieranie, z tak pożądaną w gorące dni przewiewnością. Szybko do odzieży tekstylnej trafiły także membrany oddychające. Dzięki swojej unikalnej budowie, mikroskopijne pory pozwalają na wydostawanie się na zewnątrz pary wodnej wydzielanej przez ciało człowieka, ale nie przepuszczają do wewnątrz wody i zimnego powietrza. Dziś membrany które znamy dzięki wynalazkowi firmy Gore mają setki wariacji i spotkacie je pod różnymi handlowymi nazwami takimi jak Gore Tex, H2Out, Sympatex, Vapourtex i wielu innych. Niestety wiele z tanich zamienników cechuje się słabą jakością, a parametry techniczne deklarowane przez producentów odzieży często nie mają wiele wspólnego z rzeczywistością dlatego sprawdzonym rozwiązaniem jest sięganie po produkty renomowanych producentów.   

Nowe materiały wpłynęły nie tylko na rozwój tkanin i poprawę komfortu. Intensywne badania prowadzone w takich laboratoriach, jak to które widzicie na zdjęciach umożliwiły wykorzystanie do maksimum walorów różnych polimerów i tworzyw sztucznych. Początki ochraniaczy są tak samo proste jak samej odzieży. Były to dodatkowe naszywki na łokciach i kolanach, z czasem pojawiły się pod nimi warstwy gąbki mające zamortyzować uderzenie. Dziś dzięki odpowiedniemu kształtowaniu ochraniacze mogą pochłonąć o wiele większą energię, niż wynikałoby to z samej charakterystyki materiału z jakiego zostały wykonane.

Protektory nie tylko zmieniają swoja konstrukcję, ale też chronią obszerniejszą część ciała. Jeszcze nie tak dawno standardem były ochraniacze na łokciach, barkach i kolanach. Dziś nikt nie wyobraża sobie motocyklowej odzieży bez porządnego ochraniacza pleców, bioder a ostatnio coraz popularniejsze stają się ochraniacze klatki piersiowej. Co więcej poszczególne ochraniacze zaczynają łączyć się w zintegrowane systemy ochrony, które kompleksowo chronią ludzkie ciało w chwili wypadku. Jeszcze kilka lat temu tego typu zestawy ochraniaczy aby były skuteczne, musiałyby by być wielkie, ciężkie i niewygodne w użytku. Dziś dzięki nowym technologiom udaje się pogodzić niską masę z wysokim komfortem i zdolnością pochłaniania energii - to właśnie klucz do połączenia komfortu i bezpieczeństwa. Przykładem zmian jakie zaszły w ostatnich latach są chociażby ochraniacze biomechaniczne opracowane przez Spidi, które podążają za ruchem ciała i zawsze zapewniają maksymalną ochronę, niezależnie od tego w jakiej pozycji jest kończyna kierowcy. Nakierowanie na bezpieczeństwo ilustrują też rozbudowane ochraniacze pleców i klatki piersiowej, które dziś wyewoluowały do bardzo zaawansowanej formy, a w bezpośrednim kontakcie zadziwiają lekkością i solidnością wykonania.   

Specjalizacja do danych zastosowań

Niewiele osób wie, że ochraniacz łokcia zastosowany w kurtce tekstylnej ma do spełnienia nieco inną funkcję niż ten zainstalowany w kombinezonie wyścigowym. Ten w kombinezonie nie jest narażony na np. zderzenia z twardymi przedmiotami, jak krawężniki, latarnie itd., zatem jego charakterystyka może być bardziej nakierowana na skuteczne pochłanianie energii, niż na fizyczną ochronę przed złamaniem lub przed penetracją przez twarde przedmioty.  

Daleko idąca specjalizacja dotyczy też samych materiałów. Skóra bydlęca, podstawowy materiał do produkcji kombinezonów w przypadku odzieży wyścigowej zastępowana jest skórą kangura. Na wyprodukowanie jednego kombinezonu potrzeba około 5 m kwadratowych skór, czyli około 10 małych kangurów. Odzież ze skóry kangura jest bardziej miękka, cieńsza i lżejsza przy takiej samej wytrzymałości. Kombinezon ze skóry bydlęcej jest cięższy od swojego kangurzego odpowiednika aż o kilogram. Na rękawice szeroko wykorzystywana jest skóra kozia (bardzo miękka, daje świetne wyczucie kierownicy – idealna na wewnętrzną stronę dłoni), skóra płaszczki (ekstremalnie odporna na ścieranie, stosowana w miejscach gdzie motocyklista podpiera się przy upadku o asfalt) a także odporna na ścieranie guma oraz karbon.

Specjalizacja postępująca wśród motocyklowej odzieży zmusza motocyklistów do podejmowania racjonalnych wyborów przy doborze produktów. Dziś najwyższy model, niekoniecznie oznacza najlepszy wybór dla danego zastosowania. Sztywne wyścigowe buty, perforowany kombinezon nieprzydatny do użytku na ulicy, głośny wyścigowy kask – czasem lepiej wybrać produkty tańsze, z niższej półki, ale lepiej przystosowane do waszych potrzeb. Znalezienie stycznej pomiędzy komfortem i bezpieczeństwem wymaga znajomości tematu ze strony samego motocyklisty, jak również profesjonalnego doradztwa ze strony sprzedawcy.

Kierując się wyborem odzieży warto pamiętać, że jak to w życiu bywa, także i tutaj dokonanie wyboru to często konieczność pójścia na kompromis. Dobrym przykładem jest odzież typu mesh, gdzie świetna oddychalność i przewiewność okupiona jest zawsze kompletną nieprzydatnością do jazdy w deszczu i w chłodniejsze dni.

Ekstrasy

Dziś poza standardową odzieżą motocyklową miłośnicy dwóch kółek mogą spotkać się z urządzeniami przygotowanymi dla wybranych. Świetnym tego przykładem jest opracowany przez Spidi system chłodzący dla Sete Gibernau, którego zadaniem było schłodzenie zawodnika wystawionego na żar buchający od maszyny MotoGP. Niestety nie można kupić go w sklepie, ale nie ma powodu do płaczu, bo sama obsługa tego urządzenia wymaga specjalistycznej pomocy z zewnątrz. W tym wypadku cena podniesienia komfortu okazuje się dla zwykłego motocyklisty zbyt wysoka.

O wiele bardziej dostępnym ekstrasem dla motocyklistów są motocyklowe air-bagi. Spidi, w przeciwieństwie do innych producentów nie stosuje elektronicznych wyzwalaczy poduszki. Odpaleniem steruje tutaj tradycyjna linka podpinana do motocykla. Mechaniczne układy oceniane są jako najbardziej niezawodne, dlatego zresztą także stosowane są w większości systemów ratujących życie (np. w fotelach katapultowanych). Z badań prowadzonych na realnych wypadkach wynika, że średnia prędkość zderzenia motocykla z przeszkodą to około 40 km/h, przy tej prędkości pełne napełnienie poduszki następuje po 1 metrze lotu kierowcy.  

Co ważne poduszki napełniane są gazem z zasobników ze sprężonym CO2. Po odpaleniu poduszki, wystarczy wymienić nabój, złożyć poduszkę i korzystać z systemu dalej. Patent ten można stosować zarówno w kombinezonach wyścigowych, jak również w tekstylnej odzieży drogowej.

Avanti

Kierunkami dalszego rozwoju odzieży motocyklowej sterowały będą osiągnięcia na polu nowych materiałów -zarówno tkanin stosowanych do wyrobu odzieży, jak również materiałów stosowanych do wyrobu ochraniaczy. Już dziś potrafimy tak przygotować tkaniny syntetyczne (a nawet skóry), że zachowują one wodoodporność, nie nagrzewają się nadmiernie na słońcu, są lekkie, a cykl ich życia jest bardzo długi.

Z pewnością odzież będzie stawała się bliższa ciału, bo tylko w ten sposób można ograniczyć opór powietrza, trzepotanie odzieżą oraz hałas. Zwróćcie uwagę że wszystkie ochraniacze w odzieży skórzanej Spidi są pod zewnętrzna warstwą skóry. Udowodniono bowiem naukowo, że ochraniacze będące bliżej kości i stawów po prostu chronią skuteczniej. Aby jednak to coraz dalej idące dopasowywanie do sylwetki jeźdźca było możliwe konieczne są nowe materiały o wysokiej elastyczności i wytrzymałości (co wcale nie jest łatwe do pogodzenia). Bardzo ciekawie zapowiadają się próby zaprzęgnięcia do pracy w odzieży motocyklowej polimerów nowej generacji i nanotechnologii. Wyobraźcie sobie ochraniacze, które są miękkie, elastyczne i wygodne, a które w momencie uderzenia twardnieją i cechują się znakomitą zdolnością do absorbcji energii! Nie musicie zresztą sobie tego wyobrażać, takie materiały są już dziś dostępne, z czasem zapewne staną się coraz bardziej popularne w naszej odzieży.

Narzuconym przez prawo obowiązkiem będzie także konieczność stosowania coraz większych elementów odblaskowych. Już teraz we Francji ich powierzchnia na kurtce nie może być mniejsza niż 150cm kwadratowych. Stworzenie estetycznej i jednocześnie nie rażącej odzieży może być dla projektantów motocyklowej mody sporym wyzwaniem.

Chwalmy pana...

...chwalmy go śpiewem. Dziś odzież motocyklowa jest tak dopracowana, że praktycznie nie ma słabych punktów, choć pewnie przyszłość zaskoczy nas jeszcze w tym temacie. Nigdy wcześniej nie była ona tak wygodna i tak bezpieczna jednocześnie. Co więcej każdy z nasz może dobrać odpowiednie ciuchy do praktycznie każdej formy aktywności motocyklowej - jesteśmy zabezpieczeni przed deszczem, zimnem oraz gorącem. Nic tylko wsiadać na motocykl i jechać gdzie oczy poniosą.