DCT w motocyklach Honda. Jak działa jedna z najbardziej zaawansowanych przekładni?

Autor: Artykuł sponsorowany 2023.02.03, 11:15 Drukuj

Nieustanny rozwój przemysłu motoryzacyjnego, niesie ze sobą rozwiązania poprawiające osiągi, ale również w znaczny sposób zwiększa poziom skomplikowania konstrukcji nawet prostych podzespołów. To, co kiedyś było znane jako dodatkowa opcja w super drogich autach sportowych, dzisiaj jest już standardem i wyparło rozwiązania tradycyjne. Manualne skrzynie biegów w motocyklach, mają się nadal bardzo dobrze i nic nie zapowiada ich rychłego końca, ale dwusprzęgłowa skrzynia za sprawą marki Honda zdobywa serca motocyklistów.

Honda bez zbędnego rozgłosu montuje swoją skrzynię DCT w coraz większej liczbie motocykli. Wszystko zaczęło się w 2010 roku modelem VFR1200. Teraz jako opcja DCT jest ogólnodostępna, od służącego do dojazdów do pracy miejskiego NC750, po najnowszego Gold Winga. Honda nawet dostosowała dwusprzęgłową skrzynię tak, aby działała w terenie w Africe Twin. Idąc tym tropem, DCT dla Fireblade’a nie może być daleko i można się założyć, że inne konkurencyjne firmy też pracują nad swoimi odpowiednikami takich skrzyń biegów.

Czym jest DCT

Opracowana przez Hondę skrzynia DCT obecnie jest jedną z najbardziej zaawansowanych przekładni dostępnych dla jednośladów. Głównym inżynierem projektu DCT był Dai Arai, który twierdził, że największą zaletą tej przekładni jest odciążenie użytkownika od rutynowych czynności, dzięki czemu może on skupić się na tym, co w jeździe motocyklem przynosi największą frajdę, czyli na: pokonywaniu zakrętów, szukaniu najlepszego toru jazdy, wyczuciu najlepszego momentu na hamowanie, no i oczywiście na przyspieszaniu.

DCT to przekładnia która oferuje zalety automatycznej skrzyni biegów, a eliminuje wady tej konstrukcji. W rzeczywistości można by argumentować, że DCT jest manualną skrzynią biegów, która zmienia biegi automatycznie. Wyróżnikiem skrzyni DCT są dwa sprzęgła (stąd nazwa) pracujące na dwóch wałkach, przy czym wałek główny jednego ze sprzęgieł jest umieszczony wewnątrz drugiego, co zapewnia bardzo zwartą budowę przekładni.

Jedno sprzęgło jest przypisane do ruszania oraz załączania biegów nieparzystych (1, 3, 5), drugie - do załączania biegów parzystych (2, 4, 6). W ten sposób, nawet gdy jedno sprzęgło jest włączone na danym biegu, następny bieg jest zawsze gotowy do natychmiastowego załączenia - pierwsze sprzęgło jest następnie rozłączane, a jednocześnie włącza się drugie sprzęgło. Rezultat? Płynne, szybkie zmiany biegów przy minimalnej utracie momentu obrotowego i lepsze ogólne wrażenia z jazdy - odczucie towarzyszące zmianie biegów jest bezpośrednie, a sama zmiana jest bardzo płynna.

Skrzynia DCT oferuje różne tryby pracy, które są dostosowane do charakterystyki poszczególnych modeli Honda.

W modelu Africa Twin mamy trzy tryby pracy przekładni:

tryb MT, który umożliwia kierowcy ręczną zmianę biegów za pomocą przycisków sterujących umieszczonych na kierownicy,
tryb automatyczny D, idealny do jazdy po mieście, czy na autostradzie, zapewniający największą oszczędność paliwa,
tryb automatyczny S oferujący trzy poziomy jazdy w stylu sportowym - tutaj elektroniczny moduł sterujący pracą przekładni pozwala na wkręcenie silnika na nieco wyższe obroty przed zmianą biegu. W tym trybie przekładnia wcześniej redukuje biegi, zapewniając skuteczniejsze hamowanie silnikiem.

W trybach D lub S, jeśli kierowca uzna to za potrzebne, przekładnia DCT oferuje możliwość natychmiastowej ręcznej interwencji. Wystarczy wtedy dokonać zmiany biegu w górę lub w dół, za pomocą przycisków umieszczonych po lewej stronie kierownicy. Po takiej interwencji, po określonym czasie, DCT bezproblemowo powróci do trybu automatycznego i wznowi zmianę biegów w zależności od położenia przepustnicy, prędkości pojazdu i załączonego biegu.

Czym wyróżnia się przekładnia DCT w modelu Africa Twin?

Jest ona w pełni przygotowana do pracy w trudnych warunkach terenowych. Na ekranie dotykowym TFT znajduje się dodatkowy przełącznik G, który możemy włączyć w każdym z trybów pracy DCT, aby poprawić kontrolę nad przyczepnością motocykla poprzez redukcję poślizgu sprzęgieł przy zmianie biegów.

Africa Twin (CRF1100) została wyposażona w 6-osiowy czujnik bezwładnościowy IMU, który dokonuje pomiaru kąta nachylenia drogi i - w oparciu o zapisany algorytm - koryguje moment, w którym następuje zmiana przełożeń. Efekt jest taki, że przy podjeżdżaniu na wzniesienie, moduł sterujący dłużej utrzymuje załączony bieg, co ułatwia utrzymanie pełnej kontroli nad maszyną w terenie.

W 2020 roku do systemu DCT stosowanego w modelu Africa Twin wprowadzono nową funkcję - wykrywania zakrętów. Gdy IMU rozpozna, że motocykl znajduje się w zakręcie, system subtelnie dostosowuje program zmiany biegów tak, aby wykonać zmianę przełożenia w najbardziej naturalnym momencie.

W modelu Africa Twin 2022 ustawienia przekładni DCT zostały dodatkowo udoskonalone tak, aby zapewnić płynniejsze ruszanie motocyklem i stabilną, płynną jazdę przy niewielkich prędkościach.

Dzięki szybkiej i płynnej zmianie biegów, korzystanie z przekładni DCT bardzo szybko staje się zupełnie naturalne i oczywiste, tym bardziej, że podczas jazdy koncentrujemy się na obsłudze przepustnicy i hamulca, a nie musimy operować przy tym sprzęgłem.

Z zastosowania skrzyni DCT wynikają też dodatkowe, wymierne korzyści. Ta konstrukcja jest przede wszystkim trwalsza, gdyż nie można uszkodzić przekładni źle zmieniając biegi. Nie możemy "zdusić" silnika, no i przede wszystkim mniej męczymy się np. w czasie jazdy miejskiej, ponieważ skupiamy się głównie na torze jazdy, pokonywaniu zakrętów, czy punktach hamowania.

Coś dla turystów lubiących wygodę

Gold Wing (SC79) wyposażony jest w przekładnię DCT trzeciej generacji z 7 biegami, która została zaprojektowana specjalnie z myślą o długodystansowych podróżach. Zmiana biegów jest niezwykle płynna i jednocześnie szybka.

Skrzynię DCT modelu Gold Wing udoskonalono także pod kątem manewrowania przy niskich prędkościach jazdy. Posiada ona tryb "pełzania" do przodu z prędkością 1,8 km/h i wstecz z prędkością 1,2 km/h, dostępny natychmiast po skorzystaniu z przełącznika +/-, umieszczonego po lewej stronie kierownicy. Podczas aktywacji trybu "pełzania" wykorzystywane są oba sprzęgła DCT: do ruchu do tyłu używane jest sprzęgło nr 1, a do ruchu do przodu sprzęgło nr 2. W ten sposób poruszanie się do przodu lub do tyłu z prędkością pełzania jest teraz możliwe tylko za pomocą sterowania sprzęgłami, bez konieczności zmiany biegów.

Skrzynia DCT na co dzień

W praktyce motocykl wyposażony w DCT z wyłączonym zapłonem lub na biegu jałowym będzie w położeniu neutralnym, więc wszystkie motocykle DCT są wyposażone w hamulec postojowy. Po uruchomieniu motocykla, aby włączyć pierwszy bieg, kierowca naciska przycisk "D" na prawej dźwigni zmiany biegów. Przycisk "A/M" przełącza między trybem automatycznym i ręcznym, a przycisk "N" przełącza skrzynię biegów na bieg neutralny (dzieje się to automatycznie po zatrzymaniu niezależnie od trybu).

Kiedy napęd jest włączony, aby ruszyć z miejsca wystarczy, że kierowca doda gazu, tak jakby jechał na skuterze. Domyślnym trybem jest tryb automatyczny z elektronicznie zaprogramowanymi punktami zmiany biegów. Aby obniżyć zużycie paliwa, DCT zwykle szybko przełącza na wyższe biegi, aby utrzymać niskie obroty silnika.

W Rebel 1100 punkty zmiany biegów DCT różnią się w zależności od trybu jazdy: tryb standardowy ma zmiany biegów w środku zakresu obrotomierza. Tryb Rain zmienia biegi wcześniej, aby utrzymać niskie obroty, a tryb Sport później, aby umożliwić osiągnięcie wysokich obrotów. Gdy gwałtownie dodasz gazu, na przykład w celu szybkiego przejechania przez skrzyżowanie, DCT szybko zredukuje o jeden lub dwa biegi, aby silnik mógł dostarczyć odpowiednią moc. W dowolnym momencie kierowca może użyć przycisków w dół (-) lub w górę (+) na lewym przełączniku, aby zmienić bieg zgodnie z potrzebami.

Jakie są zalety DCT?

Po pierwsze, skrzynia DCT jest bardziej wydajna niż skrzynia manualna, ponieważ czas potrzebny do zmiany biegów jest znacznie krótszy, co oznacza mniej czasu spędzonego bez napędu na tylne koło. Jedziesz więc trochę szybciej i uzyskujesz lepszą oszczędność paliwa. Po drugie, nawet w trybie ręcznym kierowca ma o jedną czynność do wykonania mniej, ponieważ nie ma sprzęgła, o które trzeba się martwić, więc jazda jest mniej obciążająca. I oczywiście DCT można ustawić w tryb automatyczny, w którym wszystkie obowiązki związane ze zmianą biegów wykonają się same.

A jakie są wady DCT?

Koszt i waga. Motocykle wyposażone w DCT są zwykle droższe od wersji ze zwykłym sprzęgłem. Waga jednośladu wzrasta średnio o około 10 kg.

Czy nam się to podoba czy nie, rozwój jest nieunikniony. Coraz trudniej kupić super sportowe auto z manualną skrzynią biegów wyposażoną w klasyczny lewarek. Teraz wszystko opiera się o rozwiązania dwusprzęgłowe. To, na co możemy liczyć na pewno, to postępująca redukcja wagi skrzyni DCT oraz jeszcze bardziej precyzyjne jej działanie.