Przed przystąpieniem do egzaminu na prawo jazdy musimy przejść badania medyczne. Często podczas tych badań okazuje się, że nasz wzrok jest zbyt słaby, by jeździć motocyklem bez szkieł korekcyjnych. Kiedyś sprawa była prosta, bo po prostu trzeba było zakładać pod kask okulary. Gdy wynaleziono szkła kontaktowe, sprawy się skomplikowały.

W każdym prawo jazdy znajduje się rubryka 12. Służy ona do podawania warunków, które muszą być spełnione, by określone uprawnienie było ważne. Zazwyczaj rubryka ta jest pusta, co oznacza że możemy jeździć pojazdem danej kategorii bez żadnych dodatkowych warunków. Jednak osoby, które mają problem ze wzrokiem, mają w tej rubryce wpisany kod 01. Kod ten oznacza konieczność korekty wzroku przy korzystaniu z uprawnienia danej kategorii. Korektę wzroku zapewniają zarówno okulary, jak i szkła kontaktowe, więc jeżeli w rubryce 12 widnieje sam kod 01, to do nas należy wybór między okularami lub szkłami kontaktowymi. Jednak po ciąg "01" może się pojawić drugi kod, wskazujący wymagany sposób korekty wzroku. Mogą tutaj się pojawić następujące wartości:

• 01.01 - okulary
• 01.02 - soczewki kontaktowe
• 01.03 - okulary ochronne
• 01.04 - szkła przyciemnione
• 01.05 - przepaska na oko
• 01.06 - okulary lub soczewki kontaktowe

Jeżeli mamy w rubryce prawa jazdy wpisany kod 01.01, a zdecydujemy się jechać w szkłach kontaktowych, to sytuacja będzie taka sama, jakbyśmy jechali motocyklem bez jakichkolwiek uprawnień. Nasze uprawnienia kategorii A, obwarowane koniecznością korekty wzroku przy pomocy okularów, są nieważne jeżeli jedziemy w soczewkach. Obecnie kodeks drogowy przewiduje karę za jazdę bez wymaganych uprawnień w wysokości od 1500 zł w górę. Więc taki mandat mogą otrzymać osoby, które pomimo zalecanej jazdy w okularach zdecydują się założyć pod kask soczewki.

Oto pełna lista kodów, ograniczających ważność posiadanych uprawnień do prowadzenia pojazdów:

1) 01 - wymagana korekta lub ochrona wzroku:

• 01.01 - okulary,
• 01.02 - soczewka(i) kontaktowa(e),
• 01.05 - przepaska na oko,
• 01.06 - okulary lub soczewki kontaktowe,
• 01.07 - indywidualna korekta lub ochrona wzroku;

2) 02 - wymagana korekta słuchu lub wspomaganie komunikacji;
3) 03 - wymagane protezy lub szyny ortopedyczne kończyn:

• 03.01 - proteza lub szyna ortopedyczna kończyny górnej,
• 03.02 - proteza lub szyna ortopedyczna kończyny dolnej;

4) 10 - wymagane modyfikacje w układzie zmiany biegów:

• 10.02 - bez pedału sprzęgła (albo dźwigni ręcznej dla prawa jazdy kategorii AM, A1, A2 i A),
• 10.04 - zmodyfikowana dźwignia zmiany biegów;

5) 15 - wymagana modyfikacja sprzęgła:

• 15.01 - zmodyfikowany pedał sprzęgła,
• 15.02 - sprzęgło sterowane ręcznie,
• 15.03 - sprzęgło automatyczne,
• 15.04 - składany lub odkręcany pedał sprzęgła za przegrodą;

6) 20 - wymagane modyfikacje w układzie hamulcowym:

• 20.01 - zmodyfikowany pedał hamulca,
• 20.03 - pedał hamulca dostosowany do obsługi lewą stopą,
• 20.04 - pedał hamulca pod całą stopę,
• 20.05 - wychylny pedał hamulca,
• 20.06 - ręcznie sterowany hamulec roboczy,
• 20.07 - możliwość efektywnego użycia pedału hamulca z określoną siłą … N (np. 20.07 (300N)),
• 20.09 - zmodyfikowany hamulec postojowy,
• 20.12 - składany lub odkręcany pedał hamulca za przegrodą,
• 20.13 - hamulec obsługiwany kolanem,
• 20.14 - elektrycznie sterowany hamulec roboczy;

7) 25 - wymagane modyfikacje w układzie przyspieszenia:

• 25.01 - zmodyfikowany pedał przyspieszenia,
• 25.03 - wychylny pedał przyspieszenia,
• 25.04 - przyspieszenie sterowane ręcznie,
• 25.05 - przyspieszenie sterowane kolanem,
• 25.06 - serwoprzyspieszacz (w tym elektroniczny, pneumatyczny),
• 25.08 - pedał przyspieszenia po lewej stronie,
• 25.09 - składany lub odkręcany pedał przyspieszenia za przegrodą;

8) 31 - wymagane modyfikacje pedałów:

• 31.01 - pedały równoległe,
• 31.02 - pedały na tym samym lub prawie na tym samym poziomie,
• 31.03 - składane lub odkręcane pedały hamowania i przyspieszenia,
• 31.04 - wypiętrzona podłoga;

9) 32 - wymagane wspólne modyfikacje układów hamowania i przyspieszenia:

• 32.01 - obsługa układów przyspieszenia i hamowania jedną ręką,
• 32.02 - obsługa układów przyspieszenia i hamowania z użyciem zewnętrznego wspomagania;

10) 33 - wymagane wspólne modyfikacje układów hamowania, przyspieszenia i kierowania:

• 33.01 - obsługa układów przyspieszenia, hamowania i kierowania z użyciem zewnętrznego wspomagania jedną ręką,
• 33.02 - obsługa układów przyspieszenia, hamowania i kierowania z użyciem zewnętrznego wspomagania dwoma rękami;

11) 35 - wymagane modyfikacje urządzeń sterowania (przełączniki świateł, wycieraczki szyby przedniej, spryskiwacz, sygnał dźwiękowy, kierunkowskazy):

• 35.02 - urządzenia sterowania obsługiwane bez konieczności puszczenia kierownicy i akcesoriów (w tym gałek, dźwigni),
• 35.03 - urządzenia sterowania obsługiwane lewą ręką bez konieczności puszczenia kierownicy i akcesoriów,
• 35.04 - urządzenia sterowania obsługiwane prawą ręką bez konieczności puszczenia kierownicy i akcesoriów,
• 35.05 - urządzenia sterowania obsługiwane bez konieczności puszczenia kierownicy i akcesoriów ze wspólnymi mechanizmami hamowania i przyspieszenia;

12) 40 - wymagane modyfikacje w układzie kierowniczym:

• 40.01 - zwykły układ kierowniczy ze wspomaganiem,
• 40.05 - zmodyfikowana kierownica (grubszy lub cieńszy przekrój koła kierownicy, kierownica o mniejszej średnicy),
• 40.06 - wychylne koło kierownicy,
• 40.09 - kierowanie nożne,
• 40.11 - gałka na kierownicy,
• 40.14 - alternatywny układ kierowania obsługiwany jedną ręką (ramieniem),
• 40.15 - alternatywny układ kierowania obsługiwany rękoma (ramionami);

13) 42 - wymagane modyfikacje lusterka wstecznego (lusterek) lub urządzeń widzenia wstecznego:

• 42.01 - zmodyfikowane zewnętrzne lusterko prawe lub lewe albo zmodyfikowane urządzenie widzenia
• wstecznego,
• 42.03 - dodatkowe wewnętrzne lusterko lub inne urządzenie, pozwalające na obserwację ruchu,
• 42.05 - lusterko lub inne urządzenie do obserwacji martwych pól;

14) 43 - wymagane modyfikacje fotela kierowcy:

• 43.01 - fotel kierowcy podwyższony dla dobrej wysokości obserwacyjnej, w normalnej odległości od kierownicy i pedałów,
• 43.02 - fotel kierowcy dostosowany do kształtu ciała,
• 43.03 - fotel kierowcy z oparciem bocznym stabilizującym pozycję,
• 43.04 - fotel kierowcy z podłokietnikiem,
• 43.06 - zmodyfikowany pas bezpieczeństwa,
• 43.07 - pas bezpieczeństwa szelkowy;

15) 44 - wymagane modyfikacje motocykli i motorowerów (obowiązkowe stosowanie subkodów):

• 44.01 - hamulec z pojedynczym sterowaniem,
• 44.02 - zmodyfikowany hamulec ręczny,
• 44.03 - zmodyfikowany hamulec nożny,
• 44.04 - zmodyfikowana rączka przyspieszenia,
• 44.08 - wysokość siedzenia pozwalająca kierowcy na oparcie dwóch stóp na ziemi jednocześnie w pozycji siedzącej i zachowanie równowagi motocykla podczas zatrzymania i postoju,
• 44.09 - maksymalna siła pozwalająca na uruchomienie hamulca ręcznego …. N (np. 44.09 (140N)),
• 44.10 - maksymalna siła pozwalająca na uruchomienie hamulca nożnego …. N (np. 44.10 (240N)),
• 44.11 - zmodyfikowany podnóżek,
• 44.12 - zmodyfikowany uchwyt kierownicy;

16) 45 - wyłącznie motocykle z wózkiem bocznym;
17) 46 - wyłącznie pojazdy trójkołowe;
18) 47 - ograniczenie do pojazdów mających więcej niż dwa koła, które nie wymagają utrzymywania równowagi przez kierowcę w czasie uruchamiania, zatrzymywania i postoju;
19) 50 - dla określonego pojazdu lub nadwozia (numer identyfikacyjny pojazdu, VIN);
20) 61 - jazda w godzinach dziennych (od świtu do zmierzchu);
21) 62 - jazda tylko w promieniu … km od miejsca zamieszkania posiadacza prawa jazdy albo w obrębie miasta/regionu (np. 62.nazwa miasta/regionu albo 62. km);
22) 63 - jazda bez pasażerów;
23) 64 - jazda z prędkością nie większą niż km/h;
24) 65 - jazda tylko w towarzystwie osoby posiadającej prawo jazdy co najmniej tej samej kategorii;
25) 66 - bez prawa ciągnięcia przyczepy;
26) 67 - bez prawa jazdy po autostradach;
27) 68 - zakaz spożywania alkoholu;
28) 69 - jazda tylko pojazdem wyposażonym w blokadę alkoholową zgodnie z normą przenoszącą normę EN 50436;
29) 70 - wymiana prawa jazdy numer ... wydanego przez (wyróżnik UE/ONZ w przypadku państwa trzeciego, np. 70.0123456789.NL);
30) 71 - wtórnik prawa jazdy numer ... wydanego przez (wyróżnik UE/ONZ w przypadku państwa trzeciego, np. 71.987654321.HR);
31) 73 - wyłącznie dla pojazdów kategorii B z silnikiem, typów czterokołowych (B1);
32) 78 - wyłącznie pojazdy bez pedału sprzęgła (albo dźwigni ręcznej dla kategorii AM, A1, A2 i A);
33) 79 (. ) - ograniczenie do pojazdów, które spełniają wymogi specyfikacji wskazanej w nawiasach - kod stosuje się wyłącznie w przypadku przeniesienia ograniczeń z wymienianego prawa jazdy wydanego za granicą:

• 79.01 - wyłącznie dla pojazdów dwukołowych z wózkiem bocznym lub bez,
• 79.02 - wyłącznie dla pojazdów trójkołowych lub czterokołowych kategorii AM,
• 79.03 - wyłącznie dla pojazdów trójkołowych,
• 79.04 - wyłącznie dla pojazdów trójkołowych z przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 750 kg,
• 79.05 - motocykl kategorii A1 o stosunku mocy do masy przekraczającym 0,1 kW/kg,
• 79.06 - pojazd kategorii B+E, przy czym dopuszczalna masa całkowita przyczepy przekracza 3500 kg;

34) 80 - wyłącznie dla posiadaczy prawa jazdy upoważniającego do prowadzenia pojazdów kategorii A typutrójkołowego, w wieku poniżej 24 lat;
35) 81 - wyłącznie dla posiadaczy prawa jazdy upoważniającego do prowadzenia pojazdów kategorii A, typu motocykl dwukołowy, w wieku poniżej 21 lat;
36) 95 - potwierdzenie posiadania świadectwa kwalifikacji zawodowej;
37) 96 - pojazdy kategorii B łączone z przyczepą, której dopuszczalna masa całkowita przekracza 750 kg, przy czym dopuszczalna masa całkowita takiego zestawu pojazdów przekracza 3500 kg, ale nie przekracza 4250 kg;
38) 97 - nie posiada uprawnień do prowadzenia pojazdów kategorii C1 objętych zakresem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 165/2014 z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie tachografów stosowanych w transporcie drogowym i uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (Dz. Urz. UE L 60 z 28.02.2014, str. 1);
39) 101 - wymagane dodatkowe oznakowanie pojazdu;
40) 102 - wymiana uzyskanego przed dniem 1 lipca 1999 r. prawa jazdy kategorii C bez posiadania kategorii B prawa jazdy;
41) 103 - wymiana uzyskanego przed dniem 1 lipca 1999 r. prawa jazdy kategorii D bez posiadania kategorii B prawa jazdy;
42) 104 - wymiana prawa jazdy kategorii M z ograniczeniem do kierowania tylko pojazdami wolnobieżnymi;
43) 105 - wymiana prawa jazdy kategorii trolejbusowej z ograniczeniem do kierowania tylko trolejbusami;
44) 106 - zakaz w zakresie kategorii B prawa jazdy przy posiadaniu kategorii C1, C, D1 lub D prawa jazdy;
45) 107 - wymagane dostosowanie pojazdu do rodzaju schorzenia;
46) 110 - posiada orzeczenie lekarskie stwierdzające przeciwwskazania do kierowania pojazdami w zakresie prawa jazdy kategorii A1, A2 i A.

W przypadku gdy ograniczenie w korzystaniu z uprawnień do kierowania pojazdami lub informacja dodatkowa dotyczą wszystkich posiadanych przez osobę kategorii prawa jazdy, odpowiedni kod lub subkod umieszcza się wyłącznie w ostatnim wierszu tabeli.

Litery wykorzystywane razem z kodami od 01 do 44:
a - lewo, b - prawo, c - ręka,
d - stopa, e - środek, f - ramię, g - kciuk

Źródło: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa w sprawie wzorów dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami.